Η συνέντευξη που δημοσίευσε η ΕΠΟΧΗ και την οποία πήρε η Ιωάννα Δρόσου

Δύο χρόνια έχουν συμπληρωθεί από όταν ανέλαβες πρόεδρος του . Να επιχειρήσουμε έναν απολογισμό;

Το Ινστιτούτο είναι ένας θεσμός που γνωμοδοτεί και σχεδιάζει προτάσεις για την εκπαιδευτική πολιτική, κυρίως όταν αυτό ζητείται από το υπουργείο. Επομένως, για οποιαδήποτε μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία αφορά την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση ζητείται σχεδιασμός και από εμάς. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει για καμιά πρόταση ότι πρέπει το υπουργείο να την υιοθετήσει κατά γράμμα, καθώς εκείνο έχει πάντα την τελική πολιτική κρίση, όμως οφείλει να τη λάβει υπόψη. Η δουλειά που έχουμε κάνει από τον Δεκέμβριο του 2015 αναφέρεται κατά πρώτον στο ίδιο το Ινστιτούτο και αφορά δύο πεδία. Από τη μία αντιστρέψαμε το κλίμα απαξίωσης απέναντι στο Ινστιτούτο και επομένως έχει πια άλλο κύρος η γνωμοδότησή του. Από την άλλη, αλλάξαμε τη δομή του και τον τρόπο λειτουργίας του, από ένα σχεδόν μονοπρόσωπο φορέα που λειτουργούσε συγκεντρωτικά, το μετατρέψαμε σε ένα συλλογικό όργανο σχεδιασμού εκπαιδευτικής πολιτικής.

Οι μαθητές στο επίκεντρο του σχολείου

Ποιες είναι οι παρεμβάσεις-σταθμοί που σχεδιάσατε;

Κατ’ αρχάς εστιάσαμε σε παρεμβάσεις που αφορούν τη δημοκρατική λειτουργία του σχολείου, όπως και τον τρόπο οργάνωσής του. Συγκεκριμένα συμμετείχαμε στη συζήτηση για τις δομές στήριξης των σχολείων και στην επέκταση του ολοήμερου δημοτικού σχολείου. Προχωρήσαμε επίσης στον εξορθολογισμό της ύλης, ώστε να είναι λιτή, να μην επιβραβεύει μόνο την απομνημόνευση και μειώσαμε τις εξετάσεις. Ταυτοχρόνως, φτιάξαμε κενά στο σχολικό πρόγραμμα, κενά απαραίτητα και για τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς. Ακόμα, έχουμε εισαγάγει τα δύο αυτά χρόνια μια σειρά από φαινομενικά μικρότερες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες όμως είναι εξαιρετικά σημαντικές και φτιάχνουν έναν ιστό που θα αποβεί κρίσιμος. Ένα παράδειγμα είναι η θεματική εβδομάδα, για την οποία εισπράξαμε πολλές αντιδράσεις, αλλά φάνηκε πως είχε εξαιρετικά αποτελέσματα. Για μια σπάνια φορά το εκπαιδευτικό σύστημα της δευτεροβάθμιας λειτούργησε οριζόντια και οι εκπαιδευτικοί συνεργάστηκαν μεταξύ τους, όπως και με την κοινότητα. Αυτό είναι πολύ μεγάλη αλλαγή για τα ελληνικά δεδομένα. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η περιγραφική αξιολόγηση των μαθητών, που εφαρμόζεται ήδη πιλοτικά. Με αυτό τον τρόπο «εκπαιδεύονται» οι εκπαιδευτικοί ώστε να προσεγγίζουν το κάθε παιδί ξεχωριστά και επομένως να διαφοροποιούν τον τρόπο διδασκαλίας ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε μαθητή. Ένα τελευταίο παράδειγμα είναι η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρει η εκπόνηση δημιουργικών ερευνητικών εργασιών των μαθητών και όχι μόνο για την μέιωση των παραδοσιακών εξετάσεων. Με αυτές, λοιπόν, τις «μικρές», αλλά ουσιαστικές αλλαγές μεταβάλλεται ο τρόπος διδασκαλίας και μάθησης και, επομένως, σιγά σιγά οι μαθητές και οι μαθήτριες έρχονται στο επίκεντρο του σχολείου, όπως θα έπρεπε να ισχύει σε κάθε προσπάθεια σχεδιασμού εκπαιδευτικής πολιτικής.

Πράγματι έχουν γίνει σημαντικές αλλαγές στα σχολεία. Συγκεκριμένα όσον αφορά την πρωτοβάθμια επεκτάθηκε το ολοήμερο, εφαρμόστηκαν τα σχολικά γεύματα, μειώθηκε ο χρόνος των μαθημάτων. Από την άλλη, όλα αυτά γίνονται χωρίς μόνιμο εκπαιδευτικό προσωπικό και με την πρόσληψη αναπληρωτών, για την κάλυψη των κενών. Πώς θα υπάρξει ένα διαφορετικό σχολείο, χωρίς το προσωπικό να το στηρίξει;

Τα εύσημα για όσα έχουν γίνει ανήκουν στο υπουργείο που κατάφερε, σε αυτές τις συνθήκες ασφυξίας, να υλοποιήσει αυτές τις αλλαγές, όπως είναι το ολοήμερο. Η συντριπτική πλειονότητα των πραγμάτων που προσπαθούμε να εντάξουμε στο σχολείο χρειάζεται και τους αντίστοιχους πόρους, που είναι πολύ δύσκολο να ανευρεθούν. Υπάρχουν, όμως, και δυνατότητες που δεν χρειάζονται πόρους και τις αξιοποιούμε στο έπακρο, όπως είναι η μείωση της ύλης ή του χρόνου διδασκαλίας, κινήσεις που φέρνουν πολύ θετικά αποτελέσματα. Από εκεί και πέρα, είναι σαφές ότι ένα σχολείο για να λειτουργήσει χρειάζεται μόνιμο εκπαιδευτικό προσωπικό. Και αυτό είναι πολύ κρίσιμο, διότι οι δεν προλαβαίνουν να αναπτύξουν σχέση με το σχολείο και επομένως πώς θα διδάξουν όταν τρέχουν από σχολείο σε σχολείο; Η έλλειψη πόρων όμως δεν πρέπει να είναι ανασταλτικός παράγοντας για να κάνουμε ό,τι μπορούμε με τα δεδομένα που έχουμε.