Κανένας 18χρονος δεν επιλέγει με μόνο κριτήριο το υψηλό εισόδημα. Αν δεν καταφέρουν να εισαχθούν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με την πρώτη, επιχειρούν εκ νέου. Δεν είναι λίγοι αυτοί που φεύγουν στο .

Οι 18χρονοι επιλέγουν σπουδές με βάση τα όνειρά τους, τις επιθυμίες τους, τις κλίσεις τους. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν επηρεάζονται από τις επαγγελματικές προοπτικές κάθε κλάδου, ωστόσο δύσκολα ένας 18χρονος ο οποίος έχει τη δυνατότητα να εισαχθεί στη σχολή που του αρέσει θα επιλέξει κάποια άλλη με μόνο κριτήριο ότι η δεύτερη έχει καλές επαγγελματικές προοπτικές. Επίσης κανένας δεν προτάσσει την προοπτική του υψηλού εισοδήματος που μπορεί να του αποφέρουν οι σπουδές που θα επιλέξει.

Από την άλλη, «ρωγμές» εμφανίζονται στην ιδέα ότι η μόνη λύση για έναν 18χρονο είναι η ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι περισσότεροι που δεν τα κατάφεραν στην πρώτη τους προσπάθεια να εισαχθούν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση επιχειρούν εκ νέου, ωστόσο , ψάχνουν δουλειά ή στρέφονται στην εκμάθηση μιας τέχνης. Την ίδια στιγμή, δηλωτικό για τις τάσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι ότι οι 18χρονοι πριν καν να γνωρίζουν τη σχολή στην οποία θα εισαχθούν δηλώνουν ότι θα συνεχίσουν με μεταπτυχιακές σπουδές.

Ειδικότερα, λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωση των φετινών βάσεων 2016 εισαγωγής σε ΑΕΙ/ΤΕΙ, οι απόψεις των μαθητών –δείγμα 1.276 παιδιών από την Κεντρική Μακεδονία– που μετείχαν σε έρευνα της Αικατερίνης Πολυμίλη, οικονομολόγου και υποψήφιας διδάκτορος του Τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής ΑΠΘ, αποτυπώνουν τη στάση και τα κριτήρια των 18χρονων κατά την επιλογή σπουδών:

• Οι σπουδαιότεροι λόγοι για την επιλογή των σπουδών είναι το ενδιαφέρον για το αντικείμενο και η κλίση των μαθητών. Οι εννέα στους δέκα (88,1%) μαθητές δήλωσαν ότι επιλέγουν τι θα σπουδάσουν με κριτήριο το εάν τούς ενδιαφέρει το αντικείμενο, ενώ οι τέσσερις στους δέκα (41,8%) απάντησαν ότι είχαν ήδη από νωρίς ιδιαίτερη κλίση για τις σπουδές που διάλεξαν.

• Τρίτο στην σειρά κριτήριο επιλογής –το 39,5% των μαθητών το υιοθέτησε– είναι ότι οι σπουδές που επέλεξαν ανοίγουν καλές προοπτικές εξεύρεσης δουλειάς.

• Ακολουθούν η επιλογή για προσωπική καλλιέργεια και μόρφωση (34,6%), το υψηλό εισόδημα (28,4%), η δυνατότητα παροχής βοήθειας προς άλλους ανθρώπους (27%), η συμβολή στη βελτίωση της κοινωνίας (21,6%) και η κοινωνική θέση (13%). Λιγότερο σημαντικός λόγος αναδεικνύεται το επάγγελμα του γονέα, αφού επιλέγεται από το 7,4% των μαθητών.

• Διαφορετικά κίνητρα και ενδιαφέροντα οδηγούν στην επιλογή διαφορετικών σχολών. Για παράδειγμα, η «προσωπική» καλλιέργεια» ως λόγος επιλογής συγκεκριμένων σπουδών επελέγη σε μέγιστο ποσοστό από όσους διάλεξαν σχολές καλλιτεχνικών σπουδών, ενώ αντίθετα σε μικρά ποσοστά από εκείνους που επέλεξαν πολυτεχνείο, σχολές πληροφορικής, ΤΕΙ, στρατιωτικές σχολές και ιατρικές.

Βεβαίως, παρότι για τους περισσότερους 18χρονους το ελληνικό πανεπιστήμιο είναι μονόδρομος, δεν είναι λίγοι εκείνοι που κάνουν άλλες επιλογές σε περίπτωση αποτυχίας τους στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Οπως αναφέρει η κ. Πολυμίλη στην έρευνά της: «Οι περισσότεροι από τους μισούς (57,4%) σκέφτονται να δώσουν δεύτερη φορά Πανελλαδικές Εξετάσεις σε περίπτωση αποτυχίας, γεγονός που επιβεβαιώνει τη θέση ότι οι περισσότεροι μαθητές είναι πρόθυμοι να συμμετάσχουν δεύτερη ή τρίτη φορά στις εξετάσεις για να εισαχθούν σε ίδρυμα της ανώτατης εκπαίδευσης». Πολλοί μαθητές σχεδιάζουν να σπουδάσουν στο εξωτερικό εάν δεν πετύχουν στις εξετάσεις (18,9%) ή να αναζητήσουν άμεσα εργασία (18,5%). Αρκετοί (15,4%) επιλέγουν να μάθουν μια τέχνη, κάποιοι (7%) στρέφονται στην οικογενειακή επιχείρηση, ενώ το 4,5% δήλωσε ότι έχει αποφασίσει να φύγει στο εξωτερικό, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα στις Πανελλαδικές.

Μεταπτυχιακό

Οσο για τον μακροπρόθεσμο προγραμματισμό τους, οι επτά στους δέκα μαθητές θα κάνουν μεταπτυχιακά, εκτιμώντας ότι η απόκτηση όσο το δυνατόν περισσότερων τίτλων σπουδών θα τους εξασφαλίσει ευκολότερα μια θέση εργασίας στο μέλλον. Μάλιστα οι , ελπίζοντας να βρουν και δουλειά εκεί. Το ποσοστό όσων θα μεταναστεύσουν αυξάνεται εάν προστεθεί το 11,7% των μαθητών που δήλωσαν ότι προτιμούν να κάνουν μεταπτυχιακά στην Αμερική. Σημαντικό μικρότερο είναι το ποσοστό (24,7%) όσων επιλέγουν να μείνουν στην Ελλάδα πραγματοποιώντας μεταπτυχιακές σπουδές.