Η παροχή οικονομικών κινήτρων στους ασθενείς φαίνεται ότι είναι ένα ιδιαίτερα αποτελεσματικό μέσον για να καταφέρουν να κόψουν το κάπνισμα και να ρυθμίσουν τη χοληστερόλη τους, σύμφωνα με δύο εκπληκτικές νέες μελέτες.

Αν και η «δωροδοκία» είναι μία λέξη συνώνυμη με τη διαφθορά, στην προκειμένη περίπτωση μπορεί να ωφελήσει την υγεία, λένε οι επιστήμονες που τις πραγματοποίησαν.

Και επισημαίνουν ότι αξίζει κάθε ευρώ (ή δολάριο ή λίρα) που θα διατεθεί για τον σκοπό αυτό, δεδομένου ότι το κόστος για την θεραπεία των νοσημάτων που προκαλεί το κάπνισμα και η καρδιοπάθεια είναι πολλαπλάσιο.

«Υπάρχει μεγάλος ενθουσιασμός για τη χρήση οικονομικών κινήτρων για τέτοιου είδους σκοπούς», δήλωσε ένας εκ των ερευνητών, ο δρ Ντέιβιντ Άτς, καθηγητής Ιατρικής και εκτελεστικός διευθυντής στο Κέντρο Καινοτομίας στην Φροντίδα της Υγείας του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια.

«Αν και η μελέτη μας δείχνει ότι οι πρωτοβουλίες αυτές όντως αποδίδουν, θα πρέπει να σχεδιάζονται πολύ προσεκτικά για να έχουν αποτέλεσμα».

Στην πρώτη μελέτη, ερευνητές από τη Γλασκώβη επιστράτευσαν 600 εγκύους καπνίστριες, τις οποίες χώρισαν σε δύο ομάδες.

Και στις δύο παρείχαν όλες τις διαθέσιμες υπηρεσίες υποβοήθησης της διακοπής του καπνίσματος, με τη διαφορά ότι στην πρώτη πρόσφεραν και δωροεπιταγή αξίας 400 λιρών Αγγλίας (περίπου 565 ευρώ).

Όπως γράφουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση «Addiction», όχι μόνο εκείνες που πήραν την δωροεπιταγή έκοψαν το κάπνισμα σε μεγαλύτερο ποσοστό (22,5% έναντι 8,6% σε όσες δεν πήραν χρήματα), αλλά έξι μήνες αργότερα το είχαν ξαναρχίσει πολύ λιγότερες (33% έναντι 54%).

Το κάπνισμα στην εγκυμοσύνη αποτελεί μία από τις κύριες, αποτρέψιμες αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας των εγκύων και των μωρών τους, αλλά παρότι σε πολλές χώρες υπάρχουν υπηρεσίες που μπορεί να βοηθήσουν τις εγκύους να το κόψουν, η συμμετοχή σε αυτές είναι χαμηλή, σημειώνουν οι ερευνητές στο άρθρο τους.

Η μελέτη της χοληστερίνης

Την αποδοτικότητα της «δωροδοκίας για λόγους υγείας» υποστηρίζουν τα ευρήματα της δεύτερης μελέτης, επικεφαλής της οποίας ήταν ο δρ Άτς.

Σε αυτήν τη μελέτη αξιολογήθηκαν τα οφέλη των οικονομικών κινήτρων προς τους γιατρούς και τους ασθενείς τους, για να ενθαρρυνθούν οι ασθενείς να παίρνουν συστηματικά στατίνες για να μειώσουν την χοληστερόλη τους.

Σε αυτή τη μελέτη, που δημοσιεύεται στην «Επιθεώρηση της Αμερικανικής Ιατρικής Εταιρείας» (JAMA), συμμετείχαν 340 γιατροί της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (λ.χ. γενικοί γιατροί, παθολόγοι) από τρεις κορυφαίους ιατρικούς οργανισμούς των ΗΠΑ και 1.503 από τους ασθενείς τους.

Οι εθελοντές αυτοί χωρίσθηκαν σε τέσσερις ομάδες: στην πρώτη συμμετείχαν μόνο γιατροί που έλαβαν οικονομικό κίνητρο, στην δεύτερη μόνο ασθενείς που έλαβαν οικονομικό κίνητρο, στην τρίτη γιατροί και ασθενείς που έλαβαν οικονομικό κίνητρο και στην τέταρτη δεν υπήρξε κανένα οικονομικό κίνητρο για ρύθμιση της χοληστερόλης.

Το οικονομικό κίνητρο για τους γιατρούς της πρώτης ομάδας ήταν ότι θα έπαιρναν 1.024 δολάρια (περίπου 1.445 ευρώ) για κάθε ασθενή που θα έφερνε την «κακή» (LDL) χοληστερόλη του στα επιθυμητά επίπεδα.

Αν, όμως, ο γιατρός ήταν στην ομάδα που θα έπαιρνε χρήματα και ο ασθενής του (δηλαδή στην τρίτη ομάδα), το ποσό αυτό μειωνόταν στο μισό για να πάρει ο καθένας από 512 δολάρια (περίπου 722 ευρώ).

Αντίστοιχα, οι ασθενείς με οικονομικά κίνητρα (δεύτερη ομάδα) λάμβαναν καθημερινά διάφορα ποσά, αναλόγως με την συνέπεια που επιδείκνυαν στην λήψη των φαρμάκων τους (το μέγιστο ποσό και σε αυτούς ήταν 1.445 ευρώ ανά ασθενή).

Η συνέπεια αυτή αξιολογήθηκε με λήψη των φαρμάκων από ηλεκτρονικά εμβαλάγια (μπουκαλάκια) που διέθεταν αισθητήρες για να καταγράφουν την ώρα λήψης τους.

Αποτέλεσμα: σχεδόν οι μισοί (το 49%) ασθενείς από την κοινή ομάδα γιατρών-ασθενών που έλαβαν οικονομικά κίνητρα πέτυχαν τον στόχο της LDL τους, έναντι του 36% έως 40% στις υπόλοιπες τρεις ομάδες.

Επιπλέον, ήταν και μεγαλύτερη η μέση μείωση της LDL – 33,6 mg/dl έναντι 25,1 mg/dl στην ομάδα δίχως κίνητρα και κάτω από 28 mg/dl στις άλλες δύο ομάδες.

Μένει να εξακριβωθεί τι ακριβώς σημαίνει για τους ανθρώπους το να πρέπει να πληρώνονται για να κάνουν το σωστό…