Ιδιαίτερη ανησυχία έχει προκαλέσει σε χιλιάδες η «επέλαση» των funds στην ελληνική αγορά. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν δεσμευτεί έναντι του Ευρωπαϊκού Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) ότι μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2019 θα έχουν μειώσει τα «κόκκινα δάνεια» (ιδιωτών και επιχειρήσεων) κατά το ποσό των περίπου 40 δισ. ευρώ.

Πώς θα το κάνουν αυτό; Ίσως αναγκαστούν να προχωρήσουν σε πώληση των δανείων αυτών σε επενδυτές.

Πρόσφατα, για παράδειγμα, ανακοινώθηκε η πώληση χαρτοφυλακίου κόκκινων δανείων ύψους 3,7 δισεκατομμυρίων ευρώ της Alpha Bank στον νορβηγικό όμιλο B2Holding για μόλις 90 εκατομμύρια ευρώ. Αυτό αντιστοιχεί περίπου στο 4,5% του συνολικού οφειλόμενου κεφαλαίου προς την τράπεζα από τους δανειολήπτες της.

Μοιραία, οι μαζικές πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων από τις τράπεζες δημιουργούν νέα δεδομένα στην ελληνική αγορά, αλλά και… πολλά ερωτήματα από τους δανειολήπτες, που ακόμα έχουν να αποπληρώσουν τα δάνειά τους. Θα τους επηρεάσει αυτή η αλλαγή;

INFO: Ένα δάνειο θεωρείται μη εξυπηρετούμενο (ή αλλιώς «κόκκινο»), συνήθως όταν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο δανειολήπτης είναι απίθανο να αποπληρώσει το δάνειο λόγω οικονομικών δυσκολιών ή όταν έχει καθυστερήσει να καταβάλει τις συμφωνηθείσες δόσεις του πάνω από 90 ημέρες. Μόλις η αξία των μη εξυπηρετούμενων δάνειων υπερβεί ένα ορισμένο επίπεδο, η κερδοφορία της τράπεζας επηρεάζεται αρνητικά γιατί οι πιστοδοτικές της δραστηριότητες τής αποφέρουν λιγότερα έσοδα. Μια από τις επιλογές που έχει η τράπεζα είναι η πώληση των επισφαλών δανείων της σε επενδυτές, οι οποίοι συνήθως ζητούν προεξόφληση επί της αξίας. Η τράπεζα ενδέχεται να καταγράψει ζημία από μια τέτοια συναλλαγή, αλλά η πλήρης διαγραφή ενός δανείου προκαλεί συνήθως πολύ μεγαλύτερη ζημία.

5 βασικά ερωτήματα που απασχολούν τους «κόκκινους» δανειολήπτες.

1. Ποια δάνεια μπορούν να μεταβιβαστούν στα ξένα funds (Εταιρείες Απόκτησης Απαιτήσεων);

Μετά τις τελευταίες αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο (νόμος 4389/2016), μπορούν να μεταβιβαστούν τόσο τα «κόκκινα δάνεια» (όσα δηλαδή βρίσκονται σε καθυστέρηση καταβολής δόσης άνω των 90 ημερών ή όσα δεν θα μπορέσουν να αποπληρωθούν χωρίς τη ρευστοποίηση των εξασφαλίσεών τους), όσο και τα ενήμερα δάνεια. Ωστόσο, στην πράξη, η δεύτερη περίπτωση αφορά ειδικές περιπτώσεις και συγκεκριμένα αυτές όπου ο ίδιος δανειολήπτης έχει στην ίδια τράπεζα και ενήμερο δάνειο και δάνειο σε καθυστέρηση.

ΙNFO: Η εξασφάλιση είναι ένα αντικείμενο αξίας, το οποίο ο δανειστής μπορεί να πάρει από τον δανειολήπτη σε περίπτωση που αυτός δεν αποπληρώσει το δάνειο με βάση τους όρους που έχουν συμφωνηθεί. Ένα απλό παράδειγμα είναι το στεγαστικό δάνειο. Κανονικά, για να χορηγήσει η τράπεζα το δάνειο, ζητεί από τον δανειολήπτη το ακίνητό του ως εξασφάλιση. Αυτό σημαίνει ότι αν ο δανειολήπτης δεν τηρήσει τους όρους αποπληρωμής του δανείου, η τράπεζα έχει το δικαίωμα να προχωρήσει σε πλειστηριασμό του ακινήτου του. Η εξασφάλιση λειτουργεί ως εγγύηση ότι ο δανειστής θα πάρει πίσω το ποσό που δάνεισε, ακόμη κι αν ο δανειολήπτης δεν αποπληρώσει το δάνειο κατά τα συμφωνηθέντα.

2. θα ενημερωθώ πριν πωληθεί το δάνειο μου;

Σύμφωνα με τα όσα προβλέπει ο νόμος 4354/2015, η τράπεζα θα πρέπει 12 μήνες πριν την έναρξη της διαδικασίας για την πώληση του δανείου να καλέσει το δανειολήπτη με εξώδικο να ρυθμίσει την οφειλή του με συγκεκριμένους όρους αποπληρωμής. Εξαίρεση σε αυτό αποτελούν οι περιπτώσεις που ο δανειολήπτης έχει χαρακτηριστεί μη συνεργάσιμος με βάση τον Κώδικα Δεοντολογίας ή οι απαιτήσεις βρίσκονται εν μέσω δικαστικής διαμάχης ή έχουν επιδικαστεί βάσει λ.χ. έκδοσης διαταγής πληρωμής.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Η τράπεζα ΔΕΝ είναι απαραίτητο να ενημερώσει τον δανειολήπτη ότι, αν δε ρυθμίσει την οφειλή, θα προχωρήσει σε πώληση του δανείου του.

Όταν η τράπεζα έρθει σε συμφωνία με το fund, προβλέπεται η αναγγελία της συμφωνίας «με κάθε πρόσφορο μέσο» προς τους οφειλέτες και τους εγγυητές. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι κάλλιστα η πώληση του δανείου θα μπορεί να γίνει χωρίς καμία προγενέστερη ενημέρωση του δανειολήπτη, αφού πιθανόν να ενημερώνεται μετά την πώληση μέσω σχετικής ανακοίνωσης στον Τύπο και προσωποποιημένης επιστολής, η οποία μπορεί να περιέχεται και σε δικόγραφο δικαστικών ενεργειών (αγωγή ή διαταγή πληρωμής).

3.Τι αλλάζει στους όρους του δανείου με την πώλησή του;

Το βέβαιο είναι ότι οι δανειολήπτες δεν απαλλάσσονται από την πληρωμή της οφειλής τους. Ο νόμος απαγορεύει στο fund να προβεί στην οποιαδήποτε μονομερή τροποποίηση όρου της σύμβασης, καθώς και του επιτοκίου, εκτός κι αν αυτή η δυνατότητα μεταβολής του επιτοκίου προβλέπεται στην αρχική σύμβαση δανείου με συγκεκριμένα και αντικειμενικά κριτήρια.

Αντίθετα, δεδομένου ότι τα funds στοχεύουν σε ταχεία είσπραξη και αποεπένδυση, είναι πιθανό να προτείνουν στον δανειολήπτη πολύ ευνοϊκότερες προτάσεις ρύθμισης, απ’ ό,τι θα μπορούσε να λάβει από το πιστωτικό ίδρυμα, διότι ο εκδοχέας θα έχει αγοράσει την απαίτηση σε τιμή μικρότερη της ονομαστικής της αξίας. Από την άλλη, βέβαια, μπορεί το fund να απαιτήσει και το σύνολο της οφειλής.

4. Προστατεύεται η πρώτη κατοικία από την πώληση σε fund;

Μέχρι τις 31/12/2017 δεν μπορούσαν να πωληθούν δάνεια με υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης πρώτης κατοικίας σε ακίνητα αντικειμενικής αξίας έως 140.000 ευρώ. Πλέον, και τα δάνεια αυτά μπορούν να πωληθούν.

To fund, από την πλευρά του, θα μπορεί να ασκήσει κάθε ένδικο μέσο για την είσπραξη της οφειλής, άρα και να βγάλει το σπίτι στον πλειστηριασμό.

5. Μπορώ να αγοράσω από τις τράπεζες το δάνειο μου στην τιμή που το αγοράζουν τα fund;

Δεν υπάρχει τέτοια νομοθετική πρόβλεψη. Αυτό, βέβαια, δεν απαγορεύει στις τράπεζες να συνυπολογίζουν όλα τα δεδομένα, όταν προβαίνουν σε πρόταση ρύθμισης δανείου στους «κόκκινους» δανειολήπτες.

«Τέτοια νομική υποχρέωση δεν υφίσταται, καθώς μία τέτοια ρύθμιση θα ενθάρρυνε τη δημιουργία στρατηγικών κακοπληρωτών -κι επιμένουμε σε αυτό-, χωρίς να δώσει την παραμικρή βοήθεια σε αυτούς που πραγματικά τη χρειάζονται», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ο πρώην υπουργός Οικονομίας, Δημήτρης Παπαδημητρίου, απαντώντας σε σχετική ερώτηση στη Βουλή.