Στις 569, ανέρχονται οι αρχειακές συλλογές, που φιλοξενούνται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους – Αρχεία νομού Καρδίτσας, ενώ οι παλαιότερες χρονολογούνται από το 1881, όταν η Θεσσαλία εντάχθηκε στην Ελλάδα. Τα αρχειακό υλικό της υπηρεσίας εκτείνεται χρονολογικά από το 1881 έως το 2011. Επιπλέον, λειτουργεί υποστηρικτικά για τους ερευνητές βιβλιοθήκη η οποία προέρχεται από εκκαθαρίσεις αρχείων και δωρεές συγγραφέων. Η βιβλιοθήκη περιλαμβάνει βιβλία, εφημερίδες με ιδιαίτερο βάρος στην τοπική ιστορία.

Το πιο σημαντικό όμως αρχείο της υπηρεσίας, σύμφωνα με όσα δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η προϊσταμένη Ελπινίκη Αγγελίνα είναι οι συμβολαιογραφικές πράξεις καθώς και τα εκπαιδευτικά αρχεία, για να εξηγήσει:

 

«Τα συμβολαιογραφικά αρχεία αν μελετηθούν ουσιαστικά και σε βάθος, έχουν να μας διαφωτίσουν για τις δραστηριότητες στην πόλη και σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι συναλλαγές των μεγαλοκτηματιών μερικοί από τους οποίους ανήκουν στο ανερχόμενο κοινωνικό στρώμα των Ελλήνων αστών και άλλοι ανήκουν στο απερχόμενο κοινωνικό στρώμα των μουσουλμάνων κτηματιών».

Τα σημαντικότερα από τα αγοροπωλητήρια συμβόλαια που υπάρχουν, προσθέτει η ίδια, σ’ αυτό το αρχείο είναι αγοροπωλησίες των τσιφλικιών, τόσο του μεγέθους των συναλλαγών όσο και λόγω των οικονομικών και πολιτικών επιπτώσεων που επέφεραν, αλλά και του μεγάλου αριθμού των συμβολαίων με την αποχώρηση των μουσουλμάνων μικροκτηματιών στο πλαίσιο της προσάρτησης της Θεσσαλίας.

Τα εκπαιδευτικά αρχεία αποτελούν πολύτιμο εργαλείο έρευνας της ζωής των ανθρώπων γιατί διατρέχουν αδιαλείπτως, εφόσον διασωθούν ολόκληρα, όλο το χρόνο ζωής των σχολείων που τα παρήγαγαν.

Για παράδειγμα, αναφέρει η Ελπινίκη Αγγελίνα, ένα σχολείο που ιδρύθηκε το 1883, περίπου στην αρχή της κοινής μας ζωής με το ελληνικό κράτος, εφόσον διασωθεί, θα έχει στο αρχείο του μαθητολόγια κατ’ έτος, γενικούς ελέγχους, βιβλία πρακτικών διδασκόντων και άλλα έγραφα. Όλους τους μαθητές της περιοχής, τα επαγγέλματα των γονιών τους, τα μαθήματα που διδάσκονταν, τους εκπαιδευτικούς που δίδαξαν, τα προγράμματα μαθημάτων, τις επιδόσεις των μαθητών ακόμα και τις συνθήκες των διδακτηρίων και πολλές άλλες πληροφορίες. Ένας θησαυρός δηλαδή πληροφοριών για τη ζωή του τόπου μας που μας περιμένει να τον ανακαλύψουμε.

Όσον αφορά τους μελλοντικούς στόχους της υπηρεσίας, τονίζει η προϊσταμένη των ΓΑΚ – Αρχείων Ν. Καρδίτσας, στον τομέα της εκπαίδευσης σκοπεύουμε να επεκταθούμε στο μέλλον, αφενός με το περαιτέρω ενδιαφέρον μας για την προφορική ιστορία, πολύτιμο και παρεξηγημένο κομμάτι της ελληνικής ιστορίας, και αφετέρου με τα κατάλληλα εκπαιδευτικά προγράμματα που παρέχουν υποστήριξη των γενικών και ειδικών μαθημάτων του αναλυτικού προγράμματος των σχολείων σε θέματα αναζήτησης πληροφοριών, βιβλιογραφικής έρευνας, τεκμηρίωσης, αποδελτίωσης. Στόχος μας, επισημαίνει, είναι τα προγράμματα αυτά να απευθύνονται τόσο σε παιδιά όλων των σχολικών βαθμίδων όσο και σε άλλες κοινωνικές ομάδες.

Αποτέλεσμα αυτών ελπίζουμε να είναι αφενός η ενημέρωση και η εκπαίδευση όλων των πολιτών σε θέματα αρχείων, που σήμερα αποτελούν πεδίο γνώσης μόνο των ειδικών, και αφετέρου η ενασχόληση ατόμων με ένα θέμα που σίγουρα θα τους οδηγήσει σε μία επιστημονική ειδίκευση, όπως είναι για παράδειγμα η ειδίκευση του αρχειονόμου, του ταξινόμου, του συντηρητή, του παλαιογράφου ή ακόμη και του ερμηνευτή, δηλαδή του μεσολαβητή ανάμεσα στο έκθεμα (όποιο και αν είναι αυτό) και στον επισκέπτη.

Είναι λοιπόν κατανοητό ότι στην υπηρεσία αυτή διασώζεται η ιστορική μνήμη της Καρδίτσας που αφορά το παρελθόν, καθορίζει όμως και το μέλλον. Τα αρχεία άλλωστε μαζί με τα μνημεία αποτελούν τα τεκμήρια της ιστορίας και του πολιτισμού μας. Η αξιοποίηση των συλλογών αυτών και η ευαισθητοποίηση του κοινού όλων των ηλικιών είναι οι στόχοι μας για τη νέα εποχή που ανατέλλει, καταλήγει η ίδια μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Τα ΓΑΚ Ν. Καρδίτσας δραστηριοποιείται σε ερευνητικούς, πολιτιστικούς καθώς και εκπαιδευτικούς τομείς αρμοδιοτήτων του. Ειδικότερα η υπηρεσία, επισημαίνει, καταγράφει, ταξινομεί και καταλογογραφεί αρχεία δημόσια και ιδιωτικά. Εξυπηρετεί τους πολίτες, δικηγόρους, συμβολαιογράφους, υπηρεσίες, που αναζητούν συμβόλαια, δικαστικά έγγραφα και άλλα δημόσια έγγραφα. Προσπαθεί να συντηρήσει και να διασώσει σπάνια και πολύτιμα για την ιστορία του τόπου τεκμήρια. Διαμορφώνει κατάλληλες συνθήκες με βάση το αρχειακό υλικό για την ανάπτυξη της ιστορικής έρευνας στην Θεσσαλία και στην Καρδίτσα. Εξυπηρετεί τους ερευνητές, επιστήμονες, ιστορικούς, και όχι μόνο, με το να τους διαθέτει το πρωτογενές υλικό των αρχειακών ενοτήτων της και τους καταλόγους αρχείων που έχουν συνταχθεί, ενισχύοντας με κάθε δυνατό τρόπο έρευνες και μελέτες της τοπικής ιστορίας. Αξιοποιεί τέλος, το αρχειακό υλικό και οργανώνει εκπαιδευτικές επισκέψεις, φέρνοντας σε επαφή μαθητές και πηγές τοπικής ιστορίας.

Τα ΓΑΚ Αρχεία Ν. Καρδίτσας είναι δημόσια υπηρεσία υπαγόμενη στο υπουργείο Παιδείας και συστάθηκαν το 1992. Τα Αρχεία που έχουν συγκεντρωθεί στην υπηρεσία των ΓΑΚ Ν. Καρδίτσας σύμφωνα με τα τηρούμενα, ευρετήρια, ομαδοποιημένα σε κατηγορίες επεκτείνονται σε τομείς όπως η Διοίκηση, η Δικαιοσύνη οι Συμβολαιογράφοι, η Εκπαίδευση, οι Δήμοι και οι κοινότητες, οι οργανισμοί τα νομικά πρόσωπα τα σωματεία και ο Τύπος.