Είμαστε λίγο πριν τις εξετάσεις λοιπόν, αγχωμένοι παιδιά, γονείς, εκπαιδευτικοί. Τον κύριο λόγο φυσικά έχουν τα παιδιά μας, οι έφηβοι, που όπως μας είπε πολύ σωστά και η. κ. Μουρτζούκου η εφηβεία από μόνη της προκαλεί άγχος.

Εισήγηση της Λ. Αχλαδά στην ημερίδα με θέμα: Εφηβεία, σχολείο και εξετάσεις”

Γιατί κατά καιρούς γίνεται αναφορά στο θέμα των εξετάσεων και το άγχος που προκαλούν στο μαθητή και στον περίγυρό του, όμως χαρακτηριστικό είναι ωστόσο το πώς άλλοτε ο προβολέας φωτίζει μια μόνο διάσταση του θέματος- από τις πολλές π.χ η προετοιμασία για τις εξετάσεις, την επιτυχία ή την αποτυχία – αφήνοντας απέξω κάποιους βασικούς παράγοντες όπως το εξελικτικό στάδιο στο οποίο βρίσκεται ο μαθητής (εφηβεία), το ρόλο της οικογένειας και του ευρύτερου πλαισίου, αλλά και τα μηνύματα που φτάνουν στο μαθητή από διαφορετικούς πομπούς.

Η εφηβεία είναι μια περίοδος αλλαγών τόσο σε σωματικό επίπεδο όσο σε ψυχολογικό και ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο.

Στο σωματικό επίπεδο όπως προαναφέρθηκε κι από τη σοφία, αλλάζει το σώμα, ενώ στο ψυχολογικό επίπεδο έχει να κάνει με το ότι ο έφηβος αφήνει τον ήπιο παθητικό ρόλο του παιδιού που εξαρτάται στα περισσότερα ζητήματα από τους μεγάλους κι αρχίζει να πειραματίζεται σε πιο ανεξάρτητους αυτόνομους ρόλους (πειραματισμός που φτάνει μέχρι και την εξέγερση). Ακούμε πολύ συχνά τον έφηβο να λέει ΜΠΟΡΩ ΚΑΙ ΜΟΝΟΣ ΜΟΥ

Στο ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο ο έφηβος αποχωρίζεται σταδιακά από την οικογένειά του η οποία παύει πια να έχει πρωταρχικό ρόλο στη ζωή του. Τη σκυτάλη τώρα έρχεται να παραλάβει η παρέα των συνομίληκων  γεγονός που φορτίζει με άγχος τους γονείς. ¨Ετσι τον βρίσκουμε συχνά να ρωτάει .. «με ποιους κάνεις παρέα, γιατί δε μου γνωρίζεις τους φίλους σου?»κτλ

Ο έφηβος μαθητής λοιπόν βρίσκεται σε μια διαδικασία αναζήτησης του εαυτού του. Πρόκειται για μια εξαιρετικά δημιουργική αλλά και επίπονη περίοδο κατά την οποία υπάρχει έντονη αλλαγή διάθεσης (π.χ ο έφηβος κινείται εύκολα από τον ενθουσιασμό στην απογοήτευση , υπάρχει η ανάγκη για απομόνωση, η ανάγκη να αναπτύξει στενές φιλίες και να ανήκει σε μια ομάδα εφήβων η οποία μπορεί να ασκεί πάνω του μεγαλύτερη ή μικρότερη πίεση για συμμόρφωση (π.χ η παρέα μου είναι έξω κι εγώ πρέπει να μελετήσω, ή οι φίλοι μου καπνίζουν ενώ εγώ όχι).

Κατά συνέπεια λοιπόν η εφηβεία χαρακτηρίζεται από συναισθήματα άγχους και αβεβαιότητας που πάνε χέρι – χέρι με τον ενθουσιασμό. Υπάρχει έντονη συναισθηματικότητα με εμφανή ξεσπάσματα όπως γέλιο – κλάμα- φωνές. Πολλές φορές είναι δύσκολο να καταλάβουμε πότε η ένταση που βγάζει το παιδί είναι αποτέλεσμα εφηβικού ενθουσιασμού και πότε πραγματικό άγχος που θα μπορούσε ακόμα και να κρύβει πίσω του μια κατάθλιψη.

Όλες λοιπόν οι αλλαγές που φέρνει η εφηβεία προκαλούν από μόνες τους άγχος. Και ποιες είναι οι καταστάσεις αυτές?  Ένα διαζύγιο, μια μετακόμιση, μια εγκυμοσύνη, προβλήματα στο σχολείο, οι εσωτερικές συγκρούσεις, η αλλαγή κατεύθυνσης  σπουδών, η επιλογή ενός επαγγέλματος, και οι εξετάσεις.

Ας δούμε όμως ποια είναι τα συμπτώματα του στρες καθώς αυτό είναι που επηρεάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε, που αισθανόμαστε και τις πράξεις μας.

  • § Έχει επίδραση στο σώμα (τα λεγόμενα ψυχοσωματικά): δηλαδή δυσκολία στον ύπνο, πονοκέφαλοι, κοιλόπονοι, εμετοί, εφίδρωση, ευερεθιστότητα, μυϊκή ένταση, ανεξήγητη κόπωση, ζαλάδα.
  • § Επίδραση στη σκέψη δηλαδή δυσκολία στη συγκέντρωση, όχι καθαρή σκέψη με αποτέλεσμα να μειώνεται η απόδοση παρά τις πραγματικές του δυνατότητες, κάνει περισσότερα λάθη, και υπάρχει μια ασταθής συμπεριφορά. Υπάρχει νοητικό μπλοκάρισμα, το γνωστό black out με αποτέλεσμα το άτομο να μη μπορεί να σκεφτεί και να εγκαταλείπει την προσπάθεια.
  • § Έχει επίδραση στο συναίσθημα , υπάρχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, αδυναμία χαλάρωσης, συναισθηματικά ξεσπάσματα, απώλεια ενδιαφέροντος. Κτλ/

Για να σας είναι εύκολο να τα αναγνωρίσετε καλό είναι να δείτε πρώτα τον εαυτό σας.

Η κάθε αλλαγή λοιπόν φέρνει άγχος. Υπό την έννοια αυτή το άγχος είναι η άμεση αντίδραση του οργανισμού στην όποια αλλαγή συμβαίνει στο περιβάλλον μέσα στο οποίο κάθε φορά πρέπει να προσαρμοστεί για να ζήσει. Για παράδειγμα είναι σκοτάδι, περπατάω και  ξαφνικά ακούω βήματα πίσω μου. Σκέφτομαι ότι κάποιος με πλησιάζει. Η καρδιά μου χτυπάει πιο γρήγορα, αρχίζω να περπατάω πιο γρήγορα, να τρέχω. Σε αυτή την περίπτωση το άγχος με κινητοποιεί και με κατευθύνει προς τη δράση. Περπατάω γρήγορα για να με προστατέψω από πιθανό κίνδυνο.

Το άγχος λοιπόν μπορεί να μας κινητοποιήσει στο να δράσουμε και να πετύχουμε το στόχο μας, όπως αυτό των εξετάσεων ή και μπορεί να ξεπεράσει το φυσιολογικό όριο και να μας αποσυντονίσει αντί να μας συντονίσει.

Όταν οι εξετάσεις πλησιάζουν , το άγχος αυξάνει και κάνει το μαθητή να εντείνει το διάβασμά του ώστε να περάσει στις εξετάσεις. Υπάρχει όμως και η περίπτωση να αγχωθεί υπερβολικά , να εξαντληθεί σωματικά και ψυχολογικά και να μην ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις των εξετάσεων.

Είναι τότε που μπορεί να τα παρατήσει πριν καν ολοκληρώσει. Το άγχος δεν είναι κάτι αρνητικό . Σημασία έχει ο τρόπος που το διαχειριζόμαστε εμείς , κι αυτό είναι κάτι που ποικίλλει από περίπτωση σε περίπτωση, από άνθρωπο σε άνθρωπο, από οικογένεια σε οικογένεια.

Η στάση του ατόμου είναι καθοριστική στο πώς θα αξιολογήσει και θα χειριστεί το άγχος. Αν το δει δηλαδή ως πρόκληση ή ως απειλή.

Ας δούμε τι συμβαίνει όταν το άγχος είναι απειλή:

Όταν θεωρώ ότι οι εξετάσεις είναι η αρχή ή το τέλος , αυτό από μόνο του δίνει στις εξετάσεις μεγαλύτερες διαστάσεις από τις κανονικές, τις κάνει σκοπό της ζωής. Λέει ο γονιός στο παιδί – στο θεατρικό μας– : όλοι οι φίλοι σου θα περάσουν στο πανεπιστήμιο κι εσύ θα κάθεσαι εδώ..δε θα περάσεις.. Τι σημαίνει λοιπόν αυτό? Ότι τέλος?η ζωή σου τελειώνει αν δε περάσεις.. Αμέσως αμέσως αυτό αυξάνει το άγχος στο παιδί και τίποτε άλλο δε μετράει σε αυτό με αποτέλεσμα ο έφηβος να βιώνει πλήρη αποτυχία και ίσως και να θέλει να τερματίσει τη ζωή του.

Στην περίπτωση του γονιού μας αλλά και του εφήβου είναι ολοφάνερο ότι πίσω από το άγχος αυτό κρύβεται ο φόβος της αποτυχίας.

ΤΟ παιδί αγχώνεται κι αισθάνεται μέσα του ότι δε θα τα καταφέρει και θυμώνει με αυτό, έχει δηλαδή στη συγκεκριμένη περίπτωση επίδραση στο συναίσθημα κι έχει συναισθηματικό ξέσπασμα.. «ΦΤΑΝΕΙ Η ΓΚΡΙΝΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΚΟΥΛΑ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙΣ» λέει ο έφηβός μας, ενώ ο γονέας μας το ίδιο αγχωμένος δε μπορεί να αντέξει στην ιδέα ότι το παιδί του μπορεί να αποτύχει, πράγμα που επίσης έχει επίδραση στο συναίσθημα – θυμός και ίσως και ψυχοσωματικο..(είδα τη μαμά Μαρία να κοκκινίζει).

Και στους δύο , και στον έφηβο και στον γονέα οι εξετάσεις έχουν καλύψει όλη τους την ύπαρξη. Είναι σα να μην υπάρχει μέλλον και πολλές φορές ούτε και παρόν γιατί το άγχος ξεκινάει πολύ νωρίτερα από τις εξετάσεις, είναι παρόν στο κάθε τεστ, στην κάθε δοκιμασία που περνάει ο μαθητής.

Το άγχος λοιπόν συνδέεται με το φόβο της αποτυχίας. Ο φόβος οδηγεί τον γονέα και το μαθητή σ ένα περιοριστικό τρόπο εκτίμησης της πραγματικότητας. Είναι χαρακτηριστικό στις φράσεις: απέτυχα στο τεστ άρα ξέρω δε θα περάσω τελικά στις εξετάσεις, ή εσύ κορίτσι είσαι γιατί έχεις μικρό βαθμό, μη μας απογοητεύσεις..

Μπορούμε λοιπόν να φανταστούμε πώς το άγχος του ενός αυξάνει το άγχος του άλλου επιδεινώνοντας την κατάσταση. Ένας εναλλακτικός τρόπος αντιμετώπισης είναι να βάλουμε το άγχος στη σωστή του διάσταση.

Να το δούμε ως πρόκληση και να δούμε τις εξετάσεις ως ένα ακόμα στάδιο , σαν ένα από τους στόχους που έχει το παιδί μας (όχι ο μοναδικός). Είναι λοιπόν καλό στο να δει κανείς τι πηγές στήριξης έχει στη διάθεσή του για να αντιμετωπίσει αυτή τη στρεσογόνο κατάσταση π΄χ ποιους εμπιστεύεται, από ποιους μπορεί να ζητήσει βοήθεια (γονείς, εκπαιδευτικούς, φίλους, ψυχολόγους).

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του άγχους βασίζεται στο να εκτιμώ και να επανεκτιμώ κάθε φορά τη σπουδαιότητα της κατάστασης. Αυτό μπορώ να το κάνω παρατηρώντας τη συμπεριφορά μου: πώς αντέδρασα όταν άκουσα το βαθμό που πήρε το παιδί μου? Πόσο η αντίδραση μου το υποστήριξε στο να συνεχίσει την προσπάθειά του και πόσο την υπονόμευσε?

Και βέβαια, ο τρόπος που αντιδρώ δεν είναι τυχαίος. Θα πρέπει να αναρωτηθώ τι σημαίνει για μένα η χαμηλή βαθμολογία, τι σημαίνουν οι εξετάσεις, ποιοι είναι οι δικοί μου φόβοι και ποιες είναι οι δικές μου προσδοκίες σε σχέση με τις πανελλήνιες?

Θυμηθείτε ξανά το διάλογό μας στο θεατρικό: εγώ δεν είχα τις δικές σου ευκαιρίες και δυνατότητες, τόσα μπορούσαν οι γονείς μας. (τι βλεπουμε εδώ>?την ανεκπλήρωτη επιθυμία του γονιού, τα όνειρά του , τις φιλοδοξίες του)…ή «ότι λέω το λέω για το καλό σου , προσπαθώ να προλάβω τα λάθη που βλέπω ότι πας να κάνεις»..Στην ουσία είναι ο φόβος του γονέα μήπως το παιδί κάνει λάθος και πονέσει, ο φόβος του πόνου..

Ρωτώντας λοιπόν τον εαυτό μου ως γονέας κάθε φορά που το παιδί μου έρχεται αντιμέτωπο με το άγχος, το πώς επηρεάζει εμένα, έχω ένα καλό εργαλείο που θα με βοηθήσει να στηρίξω εμένα και το παιδί μου.

ΤΙ ΚΑΝΩ ΛΟΙΠΟΝ???

Το 1ο βήμα είναι να αναρωτηθώ τίνος είναι στην πραγματικότητα το πρόβλημα

Για παράδειγμα: το παιδί μου δε τρώει , δε κοιμάται κανονικά επειδή μεθαύριο έχει διαγώνισμα. Όμως πολλές φορές δεν είναι το παιδί που παραπονιέται γι αυτό αλλά ο γονέας που ανησυχεί στην προσπάθειά του να προστατέψει το παιδί.

Το 2ο βήμα είναι να αναρωτηθώ μήπως η προσπάθειά μου να το προστατέψω από το άγχος το πιέζω με συμβουλές και προτροπές. π.χ για να φάει με αποτέλεσμα να το αγχώνω περισσότερο, ή γιατί δε τρώς , τι σου συμβαίνει, γιατί δεν πήγες στο φροντηστήριο (ενώ το παιδί μπορεί να νιώθει και πίεση).

Παίρνοντας λοιπόν υπόψη την εμφανή διάθεση του γονέα να προσφέρει την αμέριστη βοήθεια στο παιδί του, θα πρέπει εδώ να πούμε ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο προστατεύω και στο υποστηρίζω το παιδί μου.

Έτσι μπορώ να σκεφτώ ως 3ο βήμα: Ποια θέση έχω εγώ στη σχέση με το παιδί μου? Μήπως στέκομαι από πάνω του και το ελέγχω με συμβουλές και νουθεσίες ή στέκομαι δίπλα του και το ακούω με διάθεση να καταλάβω πώς νιώθει εκείνο κι όχι με πρόθεση να αποφασίσω εγώ για εκείνο?

Όταν ακούω ενεργητικά το παιδί, όταν είμαι ανοιχτός και πρόθυμος να βγώ από τη θέση μου και να δω και λίγο τη δική του, τότε το βοηθάω πολύ περισσότερο απ΄ότι αν προσπαθούσα να πάρω από πάνω μου όλη την ευθύνη της κατάστασης και να του προτείνω λύση. Το να του πω με ειλικρίνεια αφού το ακούσω «καταλαβαίνω ότι ανησυχείς πολύ για το διαγώνισμα» μπορεί να το βοηθήσει περισσότερο από όσο μπορώ να φανταστώ.

Αυτό που χρειάζεται ο έφηβος αυτή την περίοδο είναι ένας σύμμαχος, ένα δεύτερο αυτί για να το ακούει, ένα δεύτερο μάτι για να παρατηρεί την προσπάθειά του θυμίζοντας του ότι δεν είναι στα αλήθεια μόνος.

Ας δούμε τώρα τι υπάρχει πριν τις εξετάσεις που όπως είπα είναι μια περίοδος σταθμός στη ζωή του παιδιού και της οικογένειας.

  • §Υπάρχουν προσδοκίες και όνειρα γονιών για τα παιδιά
  • §Ξυπνούν συγκρούσεις οικογενειακές (διάβασε, βγες λίγο έξω)
  • §Ανάγκη επιβεβαίωσης μέσα από την επιτυχία
  • §Κοινωνικές επιταγές για το τι θεωρείται επιτυχία-αποτυχία
  • §Αδυναμία γονέων γιατί οι εξετάσεις είναι κάτι που πρέπει να κάνει κάποιος άλλος, το παιδί τους
  • §Μερικές φορές υπάρχει το αδιέξοδο του τι να κάνω για να εμφυσήσω στο παιδί μου το σωστό , αυτό που προσδοκώ στο παιδί μου
  • §Υπάρχει η αγωνία για το πώς νιώθει το παιδί σε μια πιθανή αποτυχία και πώς θα τη διαχειριστεί ο ίδιος

Είναι πραγματικά δύσκολος ο ρόλος του ιδανικού γονέα.. Στην πραγματικότητα όμως δεν υπάρχει ο ιδανικός γονέας αλλά ούτε και το ιδανικό παιδί. Παρόλο που μου είναι δύσκολο να μειώσω το άγχος μου ως γονέας χρειάζεται να δω ότι το παιδί μου δεν είναι εγώ. Μπορεί τα όνειρά μας να μοιάζουν, μπορεί και όχι, σίγουρα έχει επηρεαστεί από εμένα όλα αυτά τα χρόνια αλλά διατηρεί κάθε δικαίωμα να παίρνει μόνος του αποφάσεις και να έχει τις δικές του απόψεις για το μέλλον.

Γονείς και παιδιά έχουν διαφορετικούς ρόλους. Μπορεί να μην είναι ίσοι, είναι όμως ισότιμοι. Σημαντική λοιπόν σε αυτή τη φάση είναι η συζήτηση, ο διάλογος.

ΡΩΤΑΜΕ: τι χρειάζεσαι από εμένα?(αντί να κάνουμε υποθέσεις)

Πολλές φορές η εφηβεία και το άγχος των εξετάσεων κάνουν το παιδί να μη μπορεί να εκφράσει εύκολα τι ακριβώς χρειάζεται

  • §Δε χρειάζεται εγώ ως γονέας να ξέρω οπωσδήποτε. Μπορώ να περιμένω και να δώσω χώρο και χρόνο στο παιδί
  • §Αντί να μιλάω , ακούω τι έχει να μοιραστεί το παιδί μου χωρίς να ασκήσω κριτική π.χ αφού δε διάβασες, ας πρόσεχες…και χωρίς να προσπαθώ να λύσω το πρόβλημα. Και πάλι θα επέλθω στο διάλογο: δεν είσαι καλός μαθητής, δε θα περάσεις, κοιτάς μόνο τη διασκέδασή σου
  • §Στήριξη στην αποτυχία, έπαινος στην επιτυχία
  • §Δείχνω εμπιστοσύνη στο παιδί ότι μπορεί να καταφέρει αυτό που θέλει
  • §Ενθάρρυνση , έμφαση στα θετικά
  • §Είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε ποια είναι η ανάγκη σας, η δική σας ανάγκη. Πολλές φορές οι γονείς δεν απαντούν στις ανάγκες των παιδιών τους, αλλά σε κάποιες ανεκπλήρωτες δικές τους ανάγκες . Είπε ο γονιός στο θεατρικό: εγώ δεν είχα τις δικές σου ευκαιρίες και δυνατότητες
  • §Δίνουμε έμφαση στις ανάγκες του παιδιού. Χρησιμοποιήστε την εμπειρία σας από αντίστοιχες καταστάσεις. Τι θα χρειαζόσασταν εσείς? Κάποια στοιχεία μπορεί να είναι κοινά και κάποια όχι.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

  • §Για να μπορέσουν οι γονείς να είναι βοηθητικοί χρειάζεται οι ίδιοι να φροντίσουν το εαυτό τους πρώτα. Σκεφτείτε στο αεροπλάνο ότι πρέπει πρώτα να βάλετε εσείς τη μάσκα σε περίπτωση κινδύνου και μετά να τη βάλετε στα παιδιά σας. Πρέπει δηλαδή να ψάξετε δημιουργικούς τρόπους να ανακουφίζεστε από το άγχος, να ξεκουράζεστε, να τρέφεστε σωστά, να συνεχίσετε τις δραστηριότητες φροντίζοντας παράλληλα τα παιδιά σας. Δεν παραλύει το οικογενειακό σύστημα αλλά είναι μια αφορμή για μια καλή και ώριμη συνεργασία όπου οι επιλογές θα είναι σεβαστές, υπάρχει εμπιστοσύνη, βοήθεια, στήριξη και ασφάλεια.
  • §Θα πρέπει οι γονείς να αναγνωρίσουν τους εαυτούς τους και τα πιθανά λάθη τους, τις αγωνίες τους, αλλά και την αγάπη προς τα παιδιά , τη δική τους αξία αλλά και την αξία των παιδιών τους, την ικανότητα να επιλέγουν και να μπορούν να υποστηρίζουν τις επιλογές τους
  • §Να προσπαθήσουν για μια καλή επικοινωνία όπου χρειάζονται δύο κι ένας ενδιάμεσος χώρος για να μπορέσουν να δουν τον άλλον , να τον ακούσουν, να τον κατανοήσουν, να τον αγγίξουν κι εν τέλει να διδάξουν και την καλή επικοινωνία (επικοινωνώ = ακούω). Είναι λοιπόν σημαντικό να υπάρχει το αίσθημα της αποδοχής ανεξαρτήτου αποτελέσματος.
  • §Να δίνετε έμφαση στο εδώ και τώρα του παιδιού παρά στο εκεί και στο τότε (εξετάσεις, σχολική χρονιά που πέρασε)
  • §Να υπάρχει ησυχία την ώρα της μελέτης χωρίς να σταματούν οι υπόλοιπες δραστηριότητες στο σπίτι
  • §Υποδείξτε διάφορους τρόπους μελέτης που ίσως γνωρίζετε από τα δικά σας μαθητικά χρόνια, αλλά αφήστε τα παιδιά να επιλέξουν αν θα τους υιοθετήσουν ή όχι.
  • §Αποφύγετε κάθε είδους απειλή «αν θα περάσεις, θα πας διακοπές¨»
  • §Αποφύγετε συγκρίσεις με άλλους. Ο Νίκος τα κατάφερε κι ας είχε τους χειρότερους βαθμούς.
  • §Ενισχύστε την προσπάθειά τους ..καλά τα πήγες, χαίρομαι που προσπαθείς για το καλύτερο
  • §Φροντίστε τη διατροφή τους χωρίς να γίνεστε εκνευριστικοί. Εμπλουτίστε το διαιτολόγιο με κρέας , ψάρια, βραστά ή ψητά, λαχανικά και φρούτα και αποφύγετε τα ζυμαρικά, τα τυποποιημένα γλυκά, επειδή προκαλούν υπνηλία. Φροντίστε να τρώνε σε τακτά και μικρά γεύματα και να έχουν ενέργεια.
  • §Αποφύγετε τα αγχολυτικά και τα υπνωτικά χάπια (η μαμα μου μαντζουρανα)
  • §Απαραίτητος ο ύπνος 8-9 ώρες τόσο για εσάς όσο και για τα παιδιά σας.
  • §Στη διάρκεια του 24ωρου βρείτε 15- 20 λεπτά χρόνο και να συζητάτε κάτι ευχάριστο με το παιδί σας ή να κάνετε μαζί κάτι ευχάριστο
  • §Μην επιβάλλετε στο παιδί σας να σταματήσει όλες τις δραστηριότητές του που τον ευχαριστούσαν (αθλημα, υπολογιστές). Είναι σημαντικό να διαθέτει κάποιο χρόνο μέσα στην εβδομάδα ώστε να ξεκουράζεται και να γεμίζει τις μπαταρίες του. Βοηθήστε το να κάνει εβδομαδιαίο πρόγραμμα.
  • §Διατηρείστε το χιούμορ σας. Κλινικές έρευνες έχουν δείξει ότι δρα καταλυτικά στη μείωση του άγχους, δημιουργεί ευχάριστη ατμόσφαιρα και τονώνει τον οργανισμό
  • §Δημιουργείστε το δικό σας υποστηρικτικό δίκτυο με φίλους, συγγενείς, αδέλφια και μοιραστείτε μαζί τους εμπειρίες, τους φόβους σας, τις σκέψεις σας, τα όνειρά σας και τις προσδοκίες σας.
  • §Σκεφτείτε θετικά κι όταν σας καταβάλλουν αρνητικές σκέψεις προσπαθήστε να χαλαρώσετε, βρείτε μια αναπαυτική θέση, αναπνεύστε αργά και βαθιά , διαβάστε βιβλία και γενικά κάνετε ότι θεωρείτε καλό ότι θα σας χαλαρώσει..

Για τα παιδιά μας εδώ..  που δε τα έχω παραμελήσει, και που αυτά είναι οι πρωταγωνιστές μας σήμερα…

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

  • §Οργανώστε  όσο μπορείτε καλύτερα την ύλη σας
  • §Αποφύγετε να διαβάζετε με εξαντλητικούς ρυθμούς κατά τη διάρκεια των εξετάσεων και να μένετε ξύπνιοι μέχρι αργά
  • §Φροντίστε τον εαυτό σας
  • §Φροντίστε τη διατροφή σας
  • §Φροντίστε τον ύπνο σας
  • §Συζητήστε με την οικογένειά σας τους τρόπους που θα διευκολύνουν τη μελέτη
  • §Συζητήστε το άγχος σας, μοιραστείτε το, με τους φίλους, με τους γονείς σας
  • §Κάντε ευχάριστα διαλείμματα
  • §Αν κατά τη διάρκεια των εξετάσεων κολλήσετε σε μια ερώτηση, προχωρήστε στην επόμενη.
  • §Σκεφτείτε: αν αποτύχω , οι άλλοι θα με συμπαρασταθούν..κι όχι εάν αποτύχω τότε έχω αποτύχει και στα μάτια των άλλων
  • §Σκεφτείτε: έχω προσωπικούς στόχους και θέλω να τους πετύχω, γι αυτό θέλω να διαβάσω. Κι όχι να σκεφτείτε βαριέμαι να διαβάσω , το κάνω γιατί οι άλλοι με πιέζουν.
  • §Σκεφτείτε θα κάνω ότι καλύτερο μπορώ και όλα θα πάνε καλά , θα πετύχω . Κι όχι να σκεφτείτε να δεις που δε θα γράψω τίποτα και δε θα πετύχω στις εξετάσεις.

ΚΑΙ ΟΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΛΕΙΩΣΑΝ…ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΞΕΚΟΥΡΑΣΤΕΙΤΕ!!!!

Κι έρχονται οι βαθμολογίες, τα αποτελέσματα κι έχω αποτύχει…τι κάνω λοιπόν????

Βρείτε ένα τρόπο να χαλαρώσετε..(σφίξτε χερια , πόδια, χαλαρώνετε)

Ξεκουραστείτε

Μάθετε να αναπνέετε βαθιά και καλά

Μοιραστείτε αυτό που βιώνετε

Ζητήστε στήριξη

Σκεφτείτε ότι η αποτυχία είναι μια εμπειρία που σας προετοιμάζει για του τι έχετε να αντιμετωπίσετε στην ενήλικη ζωή..

Κι εσείς γονείς…σκεφτείτε ότι είναι μια ευκαιρία για χαλάρωση και ξεκούραση, για μια αληθινή επαφή με τα παιδιά σας.. Και σε αυτή τη φάση θα πρέπει να είστε σύμμαχοι με τα παιδιά σας.

Δώστε τους τη δυνατότητα να αλλάξουν παραστάσεις, να διασκεδάσουν, να πάνε διακοπές, προσπαθήστε να σκέφτεστε θετικά.

Αυξήστε την αυτοπεποίθηση του παιδιού. Πρέπει να μάθουν να στηρίζονται μόνα τους και σωματικά και ψυχολογικά με τη βοήθειά σας. Να νιώσουν τα πόδια τους στερεά κάτω στη γη. Να μάθουν να σκέφτονται θετικά..

Εξάλλου οι εξετάσεις είναι μονάχα ένα μέρος της ζωής. Σίγουρα δεν είναι η αρχή και το τέλος..