Ο αείμνηστος Ευρωπαίος παδαγωγός Ζαν Ζακ Ρουσσώ, στο πολυδιαβασμένο του βιβλίο με τίτλο «Ο Αιμίλιος», μέσα από τη φράση του «Ο Ίκαρος έκαψε τα φτερά του στον Ήλιο μα δεν πέθανε. Είδε το φως του κι έγινε αθάνατος. Γίνου κι εσύ το φως της Παιδείας», δίνει την πιο ωραία συμβουλή για κάθε εποχή: Στο φως της Παιδείας υπάρχει το μυστικό της αθανασίας του ανθρώπου.

Η Παιδεία ελευθερώνει τον άνθρωπο, του δείχνει τον δρόμο της ηθικής του υπεροχής, τον προτρέπει στην ορθή εκτίμηση των δυνατοτήτων του, του διδάσκει τα ιδανικά της Δημοκρατίας, τον φέρνει κοντά στον Θεό, τον ετοιμάζει για την αιωνιότητα και τον συναδελφώνει με όλους τους ανθρώπους. Κεραυνοβολεί τους συκοφάντες που στην πατρίδα μας αφθονούν κι αποτελούν τη μόνιμη πληγή του δημόσιου και ιδιωτικού βίου της χώρας μας.
Οι αδίστακτοι σκοταδιστές δεν έχουν φτερά να υψωθούν. Κρυφοκοιτάζουν τη σκιά. Όσοι αγαπούν την Παιδεία δεν είναι σκιά, αποστασιοποιούνται από τα ζιζάνια που φυτρώνουν με σπόρους της Δύσης, τους δήθεν νεωτεριστές, που εισάγουν από τη Δύση «κοινά δαιμόνια» και διαφθείρουν τους νέους της σημερινής κι αυριανής Ελλάδας. Περνάει κρίση η γλώσσα μας, το έθνος μας, και η Ορθοδοξία μας. Η αιδώς, η δίκη, η δικαιοσύνη, κυνηγημένες άλλαξαν στρατόπεδο.
Η Ελληνική Παιδεία είναι προορισμένη να έχει την αρετή στο στόχαστρο της πορείας της. Κι όσοι βαδίζουν τον δρόμο αυτό , μόνο αυτοί θα φωτιστούν από το φως της και θα υψωθούν πάνω από τα κοινά της ανθρώπινης μοίρας. Η αρετή έχει μέσα της τον σπόρο της αιωνιότητας. Είναι μακρύς και τραχύς, αλλά ωραίος ο δρόμος για αυτούς που υπόσχονται να ενσταλάξουν στις ψυχές των παιδιών την πνοή του αιώνιου. Κι αυτοί δεν είναι άλλοι από τους δασκάλους μας, που έχουν πάντοτε στο νου τους ότι αγωνίζονται για τον άνθρωπο, τον υπέροχο αυτόν ήρωα, που στην αδυναμία του να σταθεί όρθιος, πλάι στον Θεό, χρειάζεται βοήθεια, που προσφέρεται μόνο από εκείνους που λούζονται στο φως της Παιδείας. Χρέος τιμής σε αυτούς που διακονούν στην Παιδεία, την κοινωνία, την Εκκλησία.
Διερωτήθηκε, όμως, κανένας σήμερα, γιατί το σύμβολο της Ελληνικής Παιδείας, η Θεά Αθηνά, κρατάει δόρυ και φοράει κράνος; Όπως είναι γνωστό, πρώτη αρετή για τους αρχαίους Έλληνες ήταν η ανδρεία, γιατί χωρίς αυτή δε θα είχαν ελευθερία. Το Πνεύμα (ο Λόγος), που συμβολίζει η Αθηνά, αναπνέει ελευθερία για να ανδρωθεί καθώς και η ελευθερία αναπνέει ανδρεία για να υπάρχει. Οι τρεις αυτές μεγάλες αξίες, Πνεύμα -Ελευθερία – Ανδρεία , αποτελούν αδιαίρετη τριάδα για την Ελληνική Παιδεία, όπως η ζωή, το φως και ο ήλιος για την Ελλάδα. Μια Αθηνά χωρίς δόρυ και κράνος θα συμβόλιζε έναν λαό με πνευματικές αξίες, που όμως, χωρίς την αρετή της ανδρείας, δε θα μπορούσε ο λαός να επιβιώσει στο φυσικό περιβάλλον του. Αν δεν μπορεί ο λαός να αντιτάξει βία στη βία, είναι καταδικασμένος να πεθάνει.
Παρά ταύτα , η Παιδεία διαθέτει δύο ακατάλυτες θεσμικές δυνάμεις: τον παιδαγωγικό και τον πολιτικό λόγο. Αυτές εκφράζουν το « δέον γενέσθαι», που για τον παιδαγωγικό λόγο είναι το κοινό συμφέρον των νέων , ενώ για τον πολιτικό λόγο είναι το κοινό συμφέρον των πολιτών. Η Παιδεία με τις δύο αυτές δυνάμεις είναι σε θέση να συμβιβάζει το παρελθόν και το μέλλον σε ένα καλοβίωτο κι ευκολοβίωτο παρόν.
Η πλειονότητα των Ευρωπαίων αμφισβητεί την κυριότητα του πολιτισμού μας με τη δικαιολογία ότι αυτός είναι κοινό κτήμα όλων των πολιτισμένων εθνών. Εμείς ως Έλληνες, έχουμε το δικαίωμα και το καθήκον στο φως της Παιδείας να διεκδικούμε την κυριότητα του ελληνικού πολιτισμού και την ιστορική συνέχεια του ελληνικού λαού, προβάλλοντας την ενότητα της αρχαίας με τη μεσαιωνική και νεότερη ιστορία του.
Η πατρίδα μας, δεν έχει άλλον τρόπο να επιβιώσει και να αμυνθεί για την εθνική της αξιοπρέπεια, εκτός από τη μόρφωση του λαού, την εθνική ομοψυχία, την ενεργοποίηση της πνευματικής αρετής και της ελληνορθόδοξης παράδοσης, με τον αέρα της πολιτιστικής υπερδύναμης, που είναι η Ελλάδα για την Ευρώπη και την ανθρωπότητα. Και δεν πρέπει να λησμονούμε σε καμιά περίπτωση ότι η Ελλάδα ήταν, είναι και θα είναι η παιδαγωγός της οικουμένης.
του φιλολόγου Δημητρίου Κομποχόλη