Υπουργείο Παιδείας Νέα εγκύκλιος για την εκλογή οργάνων στα Πανεπιστήμια

Για την προκήρυξη εκλογών για την ανάδειξη Πρύτανη ή Κοσμήτορα – Συγκρότηση και αρμοδιότητες της Κεντρικής Εφορευτικής Επιτροπής με την εκδοθείσα Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, η προκήρυξη των εκλογών γίνεται από το Συμβούλιο του Ιδρύματος τρείς μήνες πριν από τη λήξη της θητείας του υπηρετούντος Πρύτανη, ενώ για τα Α.Ε.Ι. στα οποία η θητεία του Πρύτανη, ολοκληρώνεται στις 31.10.2015, η προκήρυξη των εκλογών για την ανάδειξη του Πρύτανη, γίνεται εντός ενός μηνός από τη δημοσίευση της ως άνω Πράξης (ημερομηνία δημοσίευσης 8-10-2015).

Όπως προκύπτει το Συμβούλιο προβαίνει στη συγκρότηση της Κεντρικής Εφορευτικής Επιτροπής δέκα (10) εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα της ψηφοφορίας, το Συμβούλιο ή η Σύγκλητος κατά περίπτωση, θα πρέπει με την έκδοση της προκήρυξης των εκλογών να προβεί στον ορισμό των ημερομηνιών διαδικασίας της εκλογής (αρχικής και επαναληπτικής) για την ανάδειξη του Πρύτανη ή Κοσμήτορα, αφού με την ημερομηνία αυτή τίθεται η προθεσμία εντός της οποίας πρέπει να συγκροτηθεί η Κεντρική Εφορευτική Επιτροπή.

Για τον προσδιορισμό δε της ημερομηνίας αυτής θα πρέπει να ληφθούν και άλλες τιθέμενες από τη σχετική νομοθεσία διατάξεις, όπως π.χ, σύμφωνα με την οποία «οι εκλογικοί κατάλογοι οριστικοποιούνται είκοσι ημέρες πριν από την ημέρα διεξαγωγής των εκλογών»

Από το συνδυασμό των ως άνω διατάξεων είναι προφανές ότι, η απόφαση του Συμβουλίου ή της Συγκλήτου κατά περίπτωση, για τη συγκρότηση της Κεντρικής Εφορευτικής Επιτροπής θα πρέπει να ληφθεί σε άλλη συνεδρίαση (και όχι στη συνεδρίαση κατά την οποία θα ληφθεί απόφαση για την προκήρυξη των εκλογών για την ανάδειξη Πρύτανη ή Κοσμήτορα και τον ορισμό της ημερομηνίας τους), κατά την οποία θα πρέπει να έχει εκπνεύσει η προθεσμία υποβολής των υποψηφιοτήτων, δεδομένου ότι η Κεντρική Εφορευτική Επιτροπή ανακηρύσσει του υποψηφίους Πρυτάνεις και Κοσμήτορες μέσα σε δύο ημέρες από την συγκρότησή της.

Ο ορισμός της ημερομηνίας διεξαγωγής της εκλογικής διαδικασίας μέσω επιστολικής ή ηλεκτρονικής ψήφου, μπορεί να γίνει και από την τριμελή Κεντρική Εφορευτική Επιτροπή, η οποία ως αρμόδιο όργανο για την οργάνωση και την εν γένει διαδικασία ανάδειξης του Πρύτανη, έχει την ευθύνη διεξαγωγής της ψηφοφορίας και την αρμοδιότητα της διαπίστωσης των δύο (2) διαδοχικών άγονων εκλογικών διαδικασιών. Αξίζει να επισημανθεί ότι σε περίπτωση κατά την οποία έχουν ήδη εκδοθεί προκηρύξεις από τα Ιδρύματα, και στις οποίες έχει προβλεφθεί η ημερομηνία διεξαγωγής της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας αυτές δεν πάσχουν.

Διευκρινίζεται ότι ως «άγονη» εκλογική διαδικασία, όπως έχει γίνει δεκτό με σειρά αποφάσεων των αρμοδίων Δικαστηρίων, νοείται η εκλογική διαδικασία η οποία δεν τελεσφορεί, δεν επιφέρει για οποιανδήποτε λόγο αποτέλεσμα, ενώ επισημαίνεται ότι το αρμόδιο όργανο (τριμελής Κεντρική Εφορευτική Επιτροπή) οφείλει να διασφαλίσει την απρόσκοπτη συμμετοχή στην διαδικασία αναδείξεως των αρχών (Πρύτανη και Κοσμήτορα) όλων των εκλεκτόρων που επιθυμούν να ψηφίσουν λαμβάνοντας κάθε πρόσφορο νόμιμο μέτρο (βλ. απόφαση 2476/2010 ΣτΕ – Γ’ Τμήμα).

Η διενέργεια της εκλογικής διαδικασίας με κάλπη.

Από τη συστηματική και γραμματική, ερμηνεία προκύπτει ότι η εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη Πρύτανη και Κοσμήτορα (αρχική και επαναληπτική) διενεργείται υποχρεωτικά με κάλπη,
ενώ σε περίπτωση άγονων των δύο αυτών εκλογικών διαδικασιών, η Κεντρική Εφορευτική Επιτροπή υποχρεούται στη διεξαγωγή της εκλογικής διαδικασίας μέσα επιστολικής ή ηλεκτρονικής ψήφου, εντός της τασσόμενης με την ίδια διάταξη προθεσμίας.

Κατά το σημείο δε αυτό με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, ως μεταγενέστερη νομοθετική ρύθμιση με την οποία εισάγεται ειδικότερη διάταξη, με την οποία παρασχέθηκε η δυνατότητα απευθείας ανάδειξης όλων των μονομελών οργάνων των ΑΕΙ μέσω εκλογικής διαδικασίας με ηλεκτρονική ψήφο, χωρίς την προγενέστερη διενέργεια αυτής με κάλπη.

Επισημαίνεται στην απόφαση ότι όπως προκύπτει και από τη γραμματική διατύπωση των σχετικών ως άνω διατάξεων του προϋφιστάμενου της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου νομικού καθεστώτος η διενέργεια της εκλογικής διαδικασίας με κάλπη αποτέλεσε τον κανόνα, ενώ η προσφυγή στην εκλογική διαδικασία με ηλεκτρονική ψήφο εναπόκειται στα αρμόδια προς τούτο όργανα.

Η ανάδειξη των λοιπών (εκτός του Πρύτανη και του Κοσμήτορα) οργάνων Διοίκησης των Α.Ε.Ι. και των Τ.Ε.Ι. και η συγκρότηση των Συλλογικών οργάνων Διοίκησης των Α.Ε.Ι. και των Τ.Ε.Ι.
Όπως προκύπτει η ανάδειξη των μονομελών οργάνων Διοίκησης (Προέδρου Τμήματος, Διευθυντών Τομέων κ.λπ) των οποίων η θητεία λήγει στις 31-10-2015, γίνεται με τις ισχύουσες κατά τη δημοσίευση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου διατάξεις και κατά συνέπεια δεν καταλαμβάνεται από τις διατάξεις της Πράξης αυτής.

Σε περίπτωση που δεν έχει καταστεί δυνατή η ανάδειξη των ως άνω μονομελών οργάνων μετά το πέρας της 31ης-10-2015 και μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας ανάδειξης τα αποχωρούντα μέλη διατηρούν τη θέση τους, συμμετέχοντας και στα συλλογικά όργανα.

Η ερμηνεία αυτή είναι συνεπής με τη γενική αρχή του διοικητικού δικαίου περί της συνέχειας των δημοσίων υπηρεσιών, κατά την οποία δεν επιτρέπεται η διακοπή της λειτουργίας τους καθώς και της λειτουργίας των συλλογικών οργάνων Διοίκησης σε περίπτωση λήξης της θητείας των μελών συλλογικού οργάνου στη θέση των οποίων δεν έχει γίνει διορισμός νέων, η θητεία των παλαιών μελών παρατείνεται αυτοδικαίως μέχρι του διορισμού νέων, για την αντιμετώπιση, όμως τρεχουσών υποθέσεων επείγοντος χαρακτήρα

Συγκρότηση συλλογικών οργάνων διοίκησης
Όσον αφορά δε, τη συγκρότηση των Συλλογικών οργάνων Διοίκησης (Σύγκλητος, Κοσμητεία κ.λπ.) των οποίων η θητεία λήγει στις 31-10-2015, αυτή πραγματοποιείται με τις ισχύουσες κατά το χρόνο της δημοσίευσης της Πράξης νομικό καθεστώς, είναι δε αυτονόητο όπου για την συγκρότηση αυτή απαιτείται η διενέργεια εκλογικής διαδικασίας. (π.χ. ανάδειξη μελών Κοσμητείας Μονοτμηματικής Σχολής), αυτή διενεργείται με το υφιστάμενο κατά τη δημοσίευση της Πράξης νομικό καθεστώς.

Σε ό,τι αφορά το θέμα της συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία μελών του διδακτικού προσωπικού ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που βρίσκονται σε εκπαιδευτική άδεια και λαμβανομένης υπόψη της κατά κανόνα διεξαγωγής αυτής (της εκλογικής διαδικασίας) με κάλπη, θέτουμε υπόψη σας τα ακόλουθα:

Σύμφωνα με τα οριζόμενα το εκλογικό δικαίωμα ασκούν μόνον όσοι είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους με βάση τους οποίους διενεργούνται οι εκλογές. Οι εκλογικοί κατάλογοι καταρτίζονται και τηρούνται από την αρμόδια υπηρεσία προσωπικού του ιδρύματος και εγκρίνονται από τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου ή τον Πρόεδρο του ΤΕΙ. Οι εκλογικοί κατάλογοι οριστικοποιούνται είκοσι μέρες πριν από την ημέρα διεξαγωγής των εκλογών.»

Επίσης σε γνωμοδότηση του ΝΣΚ περί της συμμετοχής στα εκλεκτορικά σώματα για εκλογή Πρυτάνεων, Αντιπρυτάνεων, Κοσμητόρων Σχολών, Προέδρων Τμημάτων και Διευθυντών Τομέων με το προϊσχύον νομοθετικό καθεστώς αναφέρεται ότι «Στα ειδικά εκλεκτορικά σώματα για εκλογή πρυτανικών αρχών μπορούν να συμμετέχουν και όσα μέλη ΔΕΠ βρίσκονται σε νόμιμη άδεια (εκπαιδευτική, αναρρωτική λοχείας ή κύησης) απουσιάζουν δηλαδή νομίμως και διακόψουν την άδεια αυτή, υπό την προϋπόθεση ότι η απουσία των μελών ΔΕΠ λόγω της άδειας δεν συνεπάγεται την αναστολή ή απαγόρευση άσκησης των καθηκόντων.»

Με βάση τα προεκτεθέντα και προκειμένου για την ομοιόμορφη και χωρίς προβλήματα διεξαγωγή των εκλογικών διαδικασιών επισημαίνουμε ότι η συμμετοχή σε αυτές διαδικασίες των τελούντων σε εκπαιδευτική άδεια διδασκόντων, προϋποθέτει την έγκαιρη διακοπή της αδείας και ενημέρωση των αρμοδίων για τη σύνταξη των εκλογικών καταλόγων υπηρεσιών και οργάνων. Στην προκειμένη περίπτωση και δεδομένου του περιορισμένου χρονικού περιθωρίου για την οργάνωση της εκλογικής διαδικασίας η ενημέρωση θα πρέπει να γίνει δύο μέρες πριν την οριστικοποίηση των εκλογικών καταλόγων.

Σε κάθε περίπτωση τα ανωτέρω ισχύουν και για τις εκλογές των προέδρων τμημάτων ή διευθυντών τομέων των ΑΕΙ

Όσον αφορά την θητεία των εκλεγμένων με το προηγούμενο νομικό καθεστώς Αντιπρυτάνεων στα Α.Ε.Ι. στα οποία διενεργούνται εκλογές, η θητεία τους παρατείνεται κατά αναλογική εφαρμογή, μέχρι την έκδοση της προβλεπόμενης (όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με την με ημερομηνία 7-10-2015 Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου διαπιστωτική πράξη διορισμού του εκλεγέντος Πρύτανη από τον Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.

Παράλληλα κρίνεται απαραίτητο να επισημανθεί ότι οι διαδικασίες ανάδειξης μονομελών οργάνων που είχαν ξεκινήσει πριν τη δημοσίευση του ν. 4327/2015 και της ΠΝΠ και δεν ολοκληρώθηκαν, για οποιοδήποτε λόγο, διεξάγονται από την αρχή με βάση τις νέες διατάξεις αφού αυτές τυγχάνουν εφαρμογής από της δημοσιεύσεως της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου στη Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (8-10-2015) .

Τέλος όπως αναφέρει η απόφαση το Υπουργείο Παιδείας επισημείνει ότι η αναγκαιότητα της έκδοσης της ως άνω Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, υπαγορεύθηκε από επείγοντες και απρόβλεπτους λόγους που αφορούσαν στη λήξη της θητείας των μονομελών και συλλογικών οργάνων Διοίκησης των Πανεπιστημίων και των Τ.Ε.Ι., η οποία ολοκληρώθηκε εντός του ακαδημαϊκού έτους 2014- 2015 (δηλαδή στις 31-8-2015) και παρατάθηκε πριν από την κατά νόμο λήξη της έως 31.10.2015. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την έναρξη των εργασιών της ΙΖ κοινοβουλευτικής περιόδου (Α’ Σύνοδος) της Βουλής των Ελλήνων, μετά τη διενέργεια των Βουλευτικών Εκλογών της 20ης Σεπτεμβρίου 2015, η οποία ορίσθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2015 και τον απαιτούμενο χρόνο για την υλοποίηση νομοθετικής πρωτοβουλίας για τη ρύθμιση των θεμάτων αυτών (κατάθεση και ψήφιση των διατάξεων), καθιστούσε αδύνατη την θέσπιση των διατάξεων που περιλαμβάνονται στην ως άνω Πράξη Νομοθετικού Περιεχόμενου, πριν από την 31η Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους.

Οι περιεχόμενες δε στην Πράξη Νομοθετικού Περιεχόμενου διατάξεις, κατέστησαν επιβεβλημένες για την απρόσκοπτη και εύρυθμη λειτουργία των Α.Ε.Ι. , δεδομένου ότι η καταργηθείσα με τις διατάξεις αυτές αρμοδιότητα των Συμβουλίων των Ιδρυμάτων για την προεπιλογή των υποψηφίων Πρυτάνεων και Κοσμητόρων, και η διαδικασία υλοποίησής της, αποτέλεσαν έρεισμα για την ακύρωση από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της Χώρας (Συμβούλιο της Επικρατείας) τριών εκλογικών διαδικασιών ανάδειξης Πρύτανη σε χρονικό διάστημα δέκα μηνών