ΟΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ

Προς

Κο Ανδρέα Λοβέρδο

Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων

Με το παρόν υπόμνημα, σας παραθέτουμε στοιχεία που τεκμηριώνουν την αναγκαιότητα διατήρησης του Τομέα Εφαρμοσμένων Τεχνών στη Δευτεροβάθμια Τυπική Τεχνική Εκπαίδευση παράλληλα με τη μη τυπική Εκπαίδευση (ΣΕΚ – ΙΕΚ).

Με το άρθρο 82 του νόμου 4172/2013, καταργήθηκαν οι οργανικές θέσεις των εκπαιδευτικών του τομέα Εφαρμοσμένων Τεχνών (ΠΕ1801 – Γραφικών Τεχνών, ΠΕ1826 – Γραφιστικής, ΠΕ1827 – Διακοσμητικής, ΠΕ1829 – Φωτογραφίας), ενώ παρέμειναν οι ΠΕ 1828 (Συντηρητών Έργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων), ειδικότητα που λειτουργούσε στις ΕΠΑΣ ( οι οποίες όμως έχουν, επίσης, καταργηθεί!)

Καταργήθηκε δηλαδή, μέρος του Τομέα Εφαρμοσμένων Τεχνών, ενώ εξακολούθησε να λειτουργεί η ειδικότητα Γραφικών Τεχνών και στο νέο Λύκειο, στη Β΄ και Γ’ τάξη!

Οι εκπαιδευτικοί του τομέα Εφαρμοσμένων Τεχνών, έχουν διοριστεί νόμιμα, ως ενοποιημένη ειδικότητα ΠΕ1801, μέσω επετηρίδας και γραπτών διαγωνισμών ΑΣΕΠ. Εύλογα προκύπτει το ερώτημα: «πως είναι δυνατό να διαχωρίστηκαν και να καταργήθηκε μέρος του, ενώ εξακολουθεί η λειτουργία της ειδικότητας Γραφικών Τεχνών;»

– Ο τομέας Εφαρμοσμένων Τεχνών παρείχε και παρέχει στους μαθητές/τριες την δυνατότητα μετάβασης από την Δευτεροβάθμια στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Με την κατάργησή του, δημιουργεί κενό στην ιεραρχική αλυσίδα του Εκπαιδευτικού συστήματος παραβιάζοντας παράλληλα τις αρχές της ισότητας και της ελεύθερης πρόσβασης των μαθητών/τριών σε αντικείμενα που δε θα δύνανται να επιλέξουν μέσα από το νέο Τεχνολογικό Λύκειο.

· Σε επίσημη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καταδεικνύεται η σημασία του Πολιτισμού και των Τεχνών για την Ευρωπαϊκή Ένωση και προβάλλεται η αναγκαιότητα ανάπτυξης της καλλιτεχνικής και πολιτιστικής παιδείας ως καθοριστικής σημασίας για μια καινοτόμο και δυναμική Ευρώπη. Η Ελλάδα, σαν η χώρα με δεδομένη αναφορά στην Τέχνη και στον Πολιτισμό, οφείλει να συνεισφέρει προς αυτήν την κατεύθυνση, μέσα από τη δημόσια τυπική εκπαίδευση και όχι μόνο με την άτυπη και την κατάρτιση. Πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι ο τομέας των Εφαρμοσμένων Τεχνών λειτουργεί στην τεχνική / επαγγελματική εκπαίδευση της Ελλάδας από το 1975 αδιαλείπτως και δεν υπάρχει καμία τεκμηριωμένη έκθεση για την αναγκαιότητα υπαγωγής του τομέα στη μη τυπική εκπαίδευση.

Οι προοπτικές των επαγγελμάτων των Εφαρμοσμένων Τεχνών είναι θετικές έως πολύ θετικές, γι αυτό και παρατηρείται σε όλες τις χώρες η ένταξή τους στα δημόσια σχολεία σε επίπεδο Δευτεροβάθμιας Τεχνικής/Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Ενδεικτικά αναφέρουμε, στο παράρτημα του υπομνήματος, κάποιες από τις χώρες που παρέχουν τη δυνατότητα στους μαθητές/τριες τους να ειδικευθούν, μέσα από τη δομή του Τεχνολογικού Λυκείου, στον χώρο των Εφαρμοσμένων Τεχνών.

· Στην Ελλάδα, πριν από δεκαπέντε χρόνια, την εποχή των ΤΕΕ ο τομέας των Εφαρμοσμένων Τεχνών ήταν ενιαίος και το μαθητικό δυναμικό του ήταν αριθμητικά από τα υψηλότερα στην τεχνική εκπαίδευση. Με την ίδρυση των ΕΠΑ.Λ. και ΕΠΑ.Σ., ο τομέας διασπάσθηκε. Μόνο η ειδικότητα των Γραφικών Τεχνών εντάχθηκε στο ΕΠΑ.Λ., ενώ οι ειδικότητες “Σχεδιασμός Εσωτερικών Χώρων”, “Συντήρησης Έργων και Αποκατάστασης”, “Αργυροχρυσοχοΐας”, “Κεραμικής-Πηλοπλαστικής, Επιπλοποιίας”, “Ψηφιδογραφίας-Υαλογραφίας” εντάχθηκαν στις ΕΠΑ.Σ. Αυτή η διάσπαση είχε ως συνέπεια την υποβάθμιση του τομέα.

· Οι ειδικότητες του Τομέα Εφαρμοσμένων Τεχνών σε επίπεδο Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης έχουν αυξημένη ζήτηση, όπως προκύπτει από τις προτιμήσεις των μαθητών/τριών στα μηχανογραφικά δελτία και από τις υψηλές βάσεις εισαγωγής. Επιπρόσθετα, οι μαθητές/τριες που ακολουθούν τον τομέα των Εφαρμοσμένων Τεχνών παρουσιάζουν μεγάλο ποσοστό επιτυχίας στην εισαγωγή τους σε σχολές των ΑΤΕΙ σε ποσοστό 70-80% των συμμετεχόντων στις πανελλαδικές εξετάσεις.

· Στον χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης ένα πλήθος σχολών, κολλεγίων και ινστιτούτων προσφέρουν εκπαίδευση στον τομέα των Εφαρμοσμένων Τεχνών, αφού οι ειδικότητες αυτές έχουν απορροφητικότητα υψηλή στην αγορά εργασίας. Για παράδειγμα, Ιδιωτικά ΙΕΚ όπως: Ινστιτούτο Πετρά, Δομή, Ακμή, Δέλτα, Ξυνή, Όμηρος, Πυθαγόρας, Technografico, Interdigital, ESP, αλλά και ιδιωτικά κολέγια όπως: ΑΚΤΟ, Βακαλό, Central College, Intergraphics College, North College και πολλοί άλλοι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί οργανισμοί προσφέρουν σπουδές στις ειδικότητες των Εφαρμοσμένων Τεχνών.

· Η ένταξη του τομέα Εφαρμοσμένων Τεχνών στο Τεχνολογικό Λύκειο, απαντά στη διαφορετικότητα των μαθητών/τριών, στις διαφορετικές επιθυμίες και δυνατότητές τους. Τους εξασφαλίζει ίσες ευκαιρίες, σε σχέση με άλλους μαθητές/τριες και αποκλείει κάθε μορφή περιθωριοποίησης και αποκλεισμού από τον χώρο μαθητών/τριών που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να στραφούν σε ιδιωτικούς φορείς εκπαίδευσης και κατάρτισης. Στην αντίθετη περίπτωση η Δημόσια Εκπαίδευση θα αποδυναμωθεί προσφέροντας ουσιαστικά το μονοπώλιο στις ιδιωτικές σχολές.

· Οι μαθητές/τριες με καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα και ικανότητες, έχουν τη δυνατότητα επιλογών σε προγράμματα και εκπαιδευτικές διαδρομές, για την ολοκλήρωση των επαγγελματικών τους στόχων, χωρίς φραγμούς και μονόδρομους.

· Οι επαγγελματίες που αποφοιτούν από τον τομέα των Εφαρμοσμένων Τεχνών προσανατολίζονται, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, στον ιδιωτικό τομέα για την επαγγελματική τους αποκατάσταση και οι ευκαιρίες απασχόλησης δεν έχουν τοπικούς και γεωγραφικούς περιορισμούς. Ο επαγγελματικός χώρος των Εφαρμοσμένων Τεχνών που σχετίζεται άμεσα με τις νέες τεχνολογίες είναι σχεδόν απεριόριστος, καθώς ολοένα και νέα αντικείμενα παρουσιάζονται που απαιτούν σχεδιασμό (ιστοσελίδες, blogs, ψηφιακή διαφήμιση κ.ά.). Παράλληλα, η εξέλιξη της πληροφορικής και των επικοινωνιών επιτρέπει στους επαγγελματίες των Εφαρμοσμένων Τεχνών να ορίσουν ως έδρα εξάσκησης του επαγγέλματός τους σχεδόν οποιοδήποτε σημείο του κόσμου, γι αυτό και δεν πρέπει να περιοριστεί η ίδρυση του τομέα μόνο στα μεγάλα αστικά κέντρα.

· Τα αντικείμενα απασχόλησης των Εφαρμοσμένων Τεχνών εμπλέκονται και στην τουριστική βιομηχανία της χώρας, τον κυριότερο και πιο δυναμικό, ίσως, τομέα εισαγωγής συναλλάγματος της χώρας.

· Οι Εφαρμοσμένες Τέχνες εμπεριέχουν πληθώρα επαγγελματικών κατευθύνσεων διαφορετικών μεταξύ τους, με κοινή όμως, αφετηρία την τέχνη και τον πολιτισμό.

· Τέλος, σε εποχές οικονομικής δυστοκίας η τέχνη υπήρξε πάντοτε ένας ορίζοντας ελπίδας για ένα καλύτερο αύριο.

Για όλους αυτούς τους λόγους, προτείνουμε, με τη σύμφωνη γνώμη και του Συμβουλίου της Σχολής Καλλιτεχνικών Σπουδών του ΑΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ, (αρ. 5/6-3-2014, Αριθμ. Πρωτοκ. 2255.22), την αναγκαιότητα ίδρυσης Ομάδας Προσανατολισμού «ΓΡΑΦΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ & ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ» στο νέο Τεχνολογικό Λύκειο.

Τα μέλη του ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΓΡΑΦΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Παρακάτω αναφέρονται ενδεικτικά χώρες της Ευρώπης στις οποίες ο τομέας των Εφαρμοσμένων Τεχνών υπάγεται στη δευτεροβάθμια, τυπική εκπαίδευση.

Στη Γαλλία1 η εκπαίδευση στις Εφαρμοσμένες Τέχνες προσφέρεται είτε μέσω του επαγγελματικού λυκείου (Lycée professionnel de la communication et industries graphiques) είτε μέσω του τεχνολογικού λυκείου (Lycée technologique d’arts appliqués) με κατευθύνσεις στις γραφικές τέχνες, στη φωτογραφία, στις εκδόσεις, στο design κ.ά.

Στην Ισπανία2, εκτός από τα ενδιάμεσα μαθήματα κατάρτισης επιπέδου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Ciclos formativos de grado medio), όπου προσφέρονται κατευθύνσεις γραφικών τεχνών, στην αμιγώς επαγγελματική εκπαίδευση (enseñanzas profesionales) προσφέρονται ειδικεύσεις σε τομείς της τέχνης, στο design, στη γραφιστική, στις εκτυπώσεις, στη βιβλιοδεσία, στην εικόνα και στον ήχο, στο ύφασμα και στην ένδυση, στην επιπλοποιία, στην κεραμική στο γυαλί κ.ά.

Στην Ιταλία3 η εκπαίδευση στις Εφαρμοσμένες Τέχνες προσφέρεται είτε μέσω του καλλιτεχνικού λυκείου (Liceo artistico) με κατευθύνσεις στη ζωγραφική, στη γλυπτική, στην αρχιτεκτονική και στο περιβάλλον, στο design, στη γραφιστική, στα πολυμέσα, στη σκηνογραφία κ.ά., είτε μέσω του ινστιτούτου των τεχνών (Istituto d’arte) με ειδικεύσεις στους ακόλουθους τομείς: τέχνη της γραφιστικής και της φωτογραφίας, γραφικές τέχνες, διακοσμητική ζωγραφική, καλλιτεχνική φωτογραφία, φωτογραφία κινηματογράφου και τηλεόρασης, εκτυπώσεις, αρχιτεκτονικός σχεδιασμός και διακόσμηση, ψηφιδωτό, κεραμική, αργυροχρυσοχοΐα, επιπλοποιία, κινούμενα σχέδια κ.ά.

Στη Σουηδία4 σε επίπεδο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (gymnasieskola) υπάρχει ειδικό πρόγραμμα για τις τέχνες που οδηγεί σε ειδίκευση και προετοιμασία για την εισαγωγή των μαθητών στο πανεπιστήμιο και περιλαμβάνει εκτός των άλλων και την κατεύθυνση τέχνη και design.

Τέλος, στη Φιλανδία5, το 7% των μαθητών ακολουθούν τον πολιτιστικό τομέα στο επίπεδο της δευτεροβάθμιας τεχνικής εκπαίδευσης.

1

2

3

4

5