Υπόμνημα- Περί του νομοθετικού κενού που υπάρχει σχετικά με την του τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής, κατεύθυνση εκπαίδευσης ατόμων με , Παν.Μακεδονίας.

Εδώ και 18 μήνες, 1700 απόφοιτοι και 800 φοιτητές του τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής με κατεύθυνση την εκπαίδευση ατόμων με ειδικές ανάγκες αναμένουν την επίλυση του ζητήματος της παιδαγωγικής επάρκειας. Παράλληλα, θίγεται το κύρος ενός δημόσιου πανεπιστημιακού τμήματος το οποίο κάθε χρόνο βρίσκεται ψηλά στις προτιμήσεις των υποψηφίων και έχει να επιδείξει πλούσιο ερευνητικό έργο στον τομέα της ειδικής αγωγής. Από πλευράς των υπευθύνων του τμήματος έχουν ακολουθηθεί όλες οι απαραίτητες διαδικασίες που ορίζει ο νόμος καθώς και όσες το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας υπέδειξε, αλλά τα γεγονότα δείχνουν ότι οι ιθύνοντες κωλυσιεργούν αδικαιολόγητα, χωρίς να παρέχουν ικανοποιητικές εξηγήσεις για την καθυστερημένη επίσημη απάντηση σχετικά με τη χορήγηση της παιδαγωγικής επάρκειας..Σε αυτό το διάστημα πλήθος τμημάτων με μονοψήφιο αριθμό μαθημάτων τα οποία εμπίπτουν στις 3 ενότητες που ορίζει ο 4186 του 2013,έχουν εξασφαλίσει και κατοχυρώσει την παιδαγωγική επάρκεια. Αν δει κάποιος την ημερομηνία κατάθεσης των απαραίτητων εγγράφων από το κάθε τμήμα θα διαπιστώσει οτι το ΙΕΠ προχώρησε σε γνωμοδότηση το πολύ σε διάστημα ενός μήνα ή και λιγότερο.

 

Το τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής ,κατεύθυνση εκπαίδευσης ατόμων με ειδικές ανάγκες διέθετε παιδαγωγική επάρκεια, όπως και το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής (ΠΤΕΑ) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, βάσει νόμου ως το 2013 που ενέτασσε τον κλάδο ΠΕ71 – Δάσκαλοι ΕΑΕ, στον οποίο ανήκουμε ως απόφοιτοι, στους έχοντες παιδαγωγική επάρκεια. Ξαφνικά, καταργήθηκαν και τα δύο σημεία του νόμου 3848/2010, δημιουργώντας μελλοντικά νομικά κωλύματα τόσο στους πτυχιούχους όσο και σε μελλοντικούς αποφοίτους των τμημάτων. Η αδικία αποκαταστάθηκε μερικώς τον Μάιο του 2016 με σχετική νομοθετική ρύθμιση αποκλειστικά για το ΠΤΕΑ. Από πλευράς μας –και στο πλαίσιο της ισότιμης μεταχείρισης των αποφοίτων των δύο τμημάτων οι οποίοι διαθέτουν ακριβώς τα ίδια επαγγγελματικά δικαιώματα- κρίνεται απαραίτητη η αποκατάσταση της αδικίας και του λάθους και για το Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής.

 

Το τμήμα έχει καταθέσει φάκελο στο ΙΕΠ από τον Νοέμβριο του 2016, αφού είχαν προηγηθεί συναντήσεις και αποστολή εγγράφων τόσο των αποφοίτων όσο και του προέδρου του τμήματος. Η τότε πολιτική ηγεσία, επί υπουργίας Φίλη, και ο νυν προϊστάμενος της διεύθυνσης ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, Π. Κασσιανός, ισχυρίζονταν ότι αδυνατούσαν να προβούν σε ρύθμιση χωρίς να υπάρχει κάποια επιστημονική άποψη στην οποία θα μπορούσε να στηριχτεί το υπουργείο και να επιτραπεί νομοθετική ρύθμιση. Η κατάθεση φακέλου και η γνωμοδότηση από το ΙΕΠ για το πρόγραμμα σπουδών του τμήματος υποδείχθηκε ως η μόνη λύση, ώστε μετά να επιλυθεί οριστικά το ζήτημα. Μέχρι σήμερα η σχετική διαδικασία παραμένει στάσιμη, καθώς το μόνο που γίνεται είναι η ανταλλαγή ερωτημάτων για το ζήτημα μεταξύ υπουργείου και ΙΕΠ.

 

Το τμήμα δεν έχει τον τίτλο «παιδαγωγικό» στην ονομασία του, αλλά το πρόγραμμα σπουδών περιλαμβάνει πλήθος παιδαγωγικών μαθήματων και πληρoί όλα τα κριτήρια που θέτει ο νέος νόμος 4186/2013 για την επάρκεια. Στο πρόγραμμα σπουδών του τμήματος η συντριπτική πλειοψηφία των μαθημάτων, σε ποσοστό περίπου 80%, εμπίπτει στις περιοχές που αναφέρονται στο άρθρο 36, παράγραφος 22, περίπτωση β του Ν. 4186/2013 (1. Θέματα εκπαίδευσης και αγωγής 2. Θέματα μάθησης και διδασκαλίας 3. Ειδική διδακτική και πρακτική άσκηση). Εξάλλου στη λίστα προγραμμάτων σπουδών που χορηγούν παιδαγωγική επάρκεια στους κατόχους τους περιλαμβάνονται και μεταπτυχιακά προγράμματα που δεν έχουν τον όρο «παιδαγωγικός-ή-ό» στον τίτλο τους και έχουν ενταχθεί στη λίστα με όσα προγράμματα σπουδών δίνουν επάρκεια. Στην πλειοψηφία τους τα μεταπτυχιακά έχουν ένα, το πολύ 2 μαθήματα που καλύπτουν τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος. Η πιθανή αντιπρόταση για παρακολούθηση κάποιου προγράμματος παιδαγωγικής επάρκειας (π.χ. στην ΑΣΠΑΙΤΕ) δεν μπορεί να καλύψει τους πτυχιούχους του τμήματος , καθώς το πρόγραμμα της ΑΣΠΑΙΤΕ συμπυκνώνει σε δύο εξάμηνα μαθήματα που στο πρόγραμμα σπουδών του τμήματος εκτείνονται καθ’ όλη τη διάρκεια των εξαμήνων. Όλα τα υπόλοιπα μαθήματα της ΑΣΠΑΙΤΕ είναι ξεκάθαρο ότι περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα σπουδών και μάλιστα με ακόμα μεγαλύτερη εμβάθυνση και αριθμό μαθημάτων.

 

Επιπλέον, η φοίτηση σε αυτό το πρόγραμμα γίνεται επί πληρωμή. Θα οδηγηθούν οι πτυχιούχοι σε ένα εμπόριο πιστοποίησης επάρκειας όπως αντίστοιχα γινόταν και συνεχίζει να γίνεται με τα μεταπτυχιακά ειδικής αγωγής: Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών στο ίδιο γνωστικό αντικείμενο αποτελεί συνέχεια εξειδίκευσης του βασικού πτυχίου, δεν παρέχει στον κάτοχό του επαγγελματική ταυτότητα και βασικά επαγγελματικά δικαιώματα, πόσο μάλλον την επιστημονική βάση του επαγγέλματός του (γνώσεις, δεξιότητες, φιλοσοφία/ αντίληψη του επιστημονικού πεδίου). Επομένως, τίθεται εύλογα το ερώτημα πώς ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών δύναται να προσφέρει, εν προκειμένω, την παιδαγωγική επάρκεια με την επιτυχή παρακολούθηση 3 παιδαγωγικών μαθημάτων που απαιτούνται από τον νόμο, για να αναγνωριστεί η κατοχή επάρκειας;

 

Μερικοί υποστηρίζουν ότι το τμήμα δίνει πτυχίο σε σχολικούς νοσηλευτές. Όσοι χρησιμοποίησαν και συνεχίζουν να χρησιμοποιούν αυτό το επιχείρημα έχουν κάνει λάθος στην ‘’ανάγνωση’’ της νομοθεσίας. Υπάρχει ο νόμος 3194 του 2003, στον οποίο αναφέρεται το εξής (άρθρο 2, παρ. 6) :
Ειδικό τυπικό προσόν διορισμού στον κλάδο ΠΕ25 Σχολικών Νοσηλευτών…..ορίζεται το πτυχίο νοσηλευτικής ή επισκεπτών υγείας και πτυχίο του τμήματος εκπαιδευτικής και κοινωνικής πολιτικής ,κατεύθυνση εκπαίδευσης ατόμων με ειδικές ανάγκες……

Δηλαδή ορίζεται ένας τρόπος για τους σχολικούς νοσηλευτές να αποκτήσουν την παιδαγωγική επάρκεια για εργασία σε δομές ειδικής αγωγής και όχι ότι όσοι διαθέτουν πτυχίο από το εν λόγω τμήμα γίνονται νοσηλευτές. Δηλαδή κάποιος έχει πτυχίο νοσηλευτικής ή επισκεπτών υγείας και ταυτόχρονα: ή πτυχίο ΠΑΜΑΚ ή ΣΕΛΕΤΕ για την παιδαγωγική επάρκεια. Για ποιο λόγο έγινε αυτό; Γιατί δηλαδή επιλέχτηκε το τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής; Μα επειδή εκείνη την περίοδο ήταν το μοναδικό τμήμα με την κατεύθυνση της ειδικής αγωγής.Και είναι τουλάχιστον παράλογο ένα πανεπιστημιακό τμήμα να μπορεί να δίνει παιδαγωγική επάρκεια μόνο σε όσους το παρακολούθησαν ως δεύτερη σχολή και όχι στους βασικούς αποφοίτους του.

 

Για τη χορήγηση και δεύτερου κωδικού ΠΕ (ΠΕ10 Κοινωνιολόγων) στους αποφοίτους του: Αποτελεί μεν μια δυνατότητα που θεσπίστηκε κατά την ίδρυση του τμήματος η πραγματικότητα όμως δείχνει πως οι απόφοιτοι δεν εργάζονται με το ΠΕ10 καθώς επιλέγουν –όσοι επέλεξαν την κατεύθυνση της ειδικής αγωγής- να εργάζονται ως δάσκαλοι ειδικής αγωγής με το ΠΕ71. Άλλωστε το πρόγραμμα σπουδών, όπως διαμορφώθηκε από την αρχή, δεν δικαιολογεί την ιδιότητα του κοινωνιολόγου για τους αποφοίτους της κατεύθυνσης. Ωστόσο, ακόμη κι αν κάποιος επιλέξει να δηλώσει το ΠΕ10, το οποίο αποτελεί στην ουσία μια εναλλακτική για τους αποφοίτους, οι τετραετείς σπουδές τους, ουσιαστικά έχουν προετοιμάσει κάποιον με πλήρη παιδαγωγική επάρκεια που μπορεί να εργαστεί λόγω της συγκεκριμένης ρύθμισης του Υπουργείου Παιδείας και ως κοινωνιολόγος. Δηλαδή, η δυνατότητα εργασίας δεν αναιρεί το ότι ο απόφοιτος είναι παιδαγωγικά επαρκής.

 

Σύμφωνα με το ΦΕΚ 56 / 21 Μαρτίου 2002 Προεδρικό διάταγμα Υπ. Αριθμό 76 για την κατοχύρωση επαγγελματικών δικαιωμάτων των Πτυχιούχων ΕΚΠ:

 

Άρθρο 2:
1. Ο πτυχιούχος της κατεύθυνσης Εκπαίδευση ατόμων με Ειδικές Ανάγκες Του ΠΑΜΑΚ έχει την επιστημονική δυνατότητα να ασχολείται, όπου αυτό προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις, με την εκπαίδευση ατόμων με ειδικές ανάγκες με βάση την εξέλιξη των τεχνολογιών στην Εκπαίδευση, ως ειδικός της διάγνωσης, της αξιολόγησης, συμβουλευτικής και σχεδιασμού προγραμμάτων παιδαγωγικής παρέμβασης για άτομα με ειδικές ανάγκες.
2. Ο πτυχιούχος της παραπάνω κατεύθυνσης έχει την επιστημονική δυνατότητα να απασχολείται, όπου αυτό προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις, στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα ως εξειδικευμένο προσωπικό στην ειδική αγωγή, επίσης σε συστήματα υπηρεσιών στήριξης ατόμων με ειδικές ανάγκες, σε προγράμματα εκπαίδευσης, συμβουλευτικής, ψυχοεκπαιδευτικής και κοινωνικής επανένταξης ατόμων. Επίσης, μπορεί να ασχολείται στο σπίτι με άτομα με ειδικές ανάγκες σε εξαιρετικές περιπτώσεις

 

Αν δεν ρυθμιστεί το θέμα με την επάρκεια άμεσα και αφεθεί το θέμα μέχρι να δημιουργηθεί όντως πρόβλημα με μια ενδεχόμενη διεξαγωγή διαγωνισμού ΑΣΕΠ, θα υπάρξουν πολλές συνέπειες και κωλύματα όχι μόνο για τους αποφοίτους αλλά και για το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας, που σίγουρα θα αντιμετωπίσει νομικό πρόβλημα. Η ρύθμιση που πρέπει να γίνει δεν έχει, άλλωστε, κανέναν δημοσιονομικό αντίκτυπο. Αποτελεί, δηλαδή, κάτι που επαφίεται ξεκάθαρα στη βούληση του Υπουργείου και δεν τίθεται κανένας περιορισμός, ούτε νομικός ούτε δημοσιονομικός.
Με το παρόν έγγραφο σας γνωστοποιούμε αναλυτικά το εν λόγω ζήτημα με στόχο τη διάλυση όποιων παρερμηνειών,έχουν σταθεί ως σήμερα(8 μήνες μετά) εμπόδιο για την επίλυσή του.

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ-ΣΑΤΕΑ