Μπορεί σχεδόν 9 στους 10 Έλληνες (86,2%) διδάκτορες να έλαβαν τον τίτλο τους από ελληνικά πανεπιστήμια, μπορεί η ανεργία τους (άνω των 35) να είναι 3,5% -αν και η υψηλότερη στην Ευρώπη- κι όμως η Ελλάδα παρουσιάζει από τα μεγαλύτερα ποσοστά (18,9%) διεθνούς κινητικότητας των διδακτόρων της. Βασικότερη αιτία αποτελούν οι ακαδημαϊκοί λόγοι, όπως η καλύτερη πρόσβαση σε δημοσιεύσεις (47,4%), ενώ με 36,7% ακολουθούν οι οικονομικοί λόγοι.

Αυτό προκύπτει από έρευνα του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης με τίτλο “Οι διδάκτορες στην Ελλάδα: Σταδιοδρομία και κινητικότητα”, που για πρώτη φορά γίνεται στη χώρα μας, στο πλαίσιο της διεθνούς έρευνας του ΟΟΣΑ “International Survey on Careers of Doctorate Holders – CDH”.

Διδάκτορες με διεθνή κινητικότητα θεωρήθηκαν στην έρευνα όσοι διέμεναν σε άλλη χώρα για περισσότερους από τρεις μήνες για λόγους συναφείς με την ερευνητική τους δραστηριότητα για τη δεκαετία 2004 – 2013. Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 5η θέση με 18,9%, μετά τη Μάλτα, την Ουγγαρία, την Ισπανία και την Πορτογαλία. Το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ, η Γερμανία και η Γαλλία αποτελούν τις συνηθέστερες χώρες προορισμού για τους περισσότερους Έλληνες διδάκτορες. Ένας στους 10 ενεργούς διδάκτορες σήμερα δηλώνει πρόθεση να μετακινηθεί στις χώρες αυτές. Ανάλογες επιδιώξεις έχουν και εκείνο χωρίς ερευνητική δραστηριότητα σε ποσοστό 6,3% και οι άνεργοι / αδρανείς σε ποσοστό 21,2%.

Όπως επισημαίνει η διευθύντρια του ΕΚΤ δρ Εύη Σαχίνη, “η κινητικότητα είναι εγγενές χαρακτηριστικό του έμψυχου δυναμικού για την απόκτηση περαιτέρω δεξιοτήτων, σε ερευνητικό και επαγγελματικό επίπεδο. Θα πρέπει όμως να προσεχθεί ώστε να μην αποκτήσει χαρακτηριστικά φυγόκεντρης κατεύθυνσης”.

Η “διαρροή εγκεφάλων” αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει ο τομέας της έρευνας στην κατεύθυνση της αξιοποίησης της υψηλού επιπέδου γνώσης για την παραγωγική ανασυγκρότηση. Γι’ αυτό και είναι υψίστης σημασίας η προώθηση του νέου νομοσχεδίου για την έρευνα, καθώς και η εκπόνηση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής που θα μπορέσει να κρατήσει στη χώρα το ερευνητικό δυναμικό.

Όσον αφορά την επαγγελματική κινητικότητά τους, περίπου τέσσερις στους δέκα διδάκτορες έχουν αλλάξει απασχόληση τη δεκαετία Ιανουαρίου 2004 – Δεκεμβρίου 2013. Η μεγαλύτερη κινητικότητα σε σχέση με την αλλαγή απασχόλησης καταγράφεται στους διδάκτορες που εργάζονται σε άλλον τομέα εκπαίδευσης, πλην της τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας, όπου ποσοστό 39,7% των διδακτόρων που εργάζονται στον τομέα έχουν αλλάξει απασχόληση, και στον κρατικό τομέα, όπου το αντίστοιχο ποσοστό είναι 39,6%. Ο τομέας της τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι, με μεγάλη διαφορά, ο δημοφιλέστερος τομέας προορισμού για τους εργαζόμενους διδάκτορες που άλλαξαν απασχόληση τη δεκαετία μεταξύ Ιανουαρίου 2004 και Δεκεμβρίου 2013.

r ΜΙΝΑ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ