Προς τον Υπουργό Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων

ΘΕΜΑ: «Ανησυχία για το μέλλον της εκπαίδευσης στην Ελλάδα σύμφωνα με την Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής»

Στην πρόσφατη «Έκθεση παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης του 2016» για την Ελλάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει και αξιολογεί πρόσφατα και τρέχοντα μέτρα πολιτικής, με έμφαση στις εξελίξεις από τα μέσα του 2015 μέχρι και σήμερα, δηλαδή κυριότερα κατά τη διάρκεια διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, επί Υπουργίας για θέματα Παιδείας των κ.κ. Μπαλτά και Φίλη.

Σύμφωνα με τα πορίσματα της έκθεσης διαπιστώνονται ορισμένα ανησυχητικά συμπτώματα για την πορεία της εκπαίδευσης στη χώρα, με γενικότερα γνωρίσματα τη στασιμότητα, ακόμη και την οπισθοδρόμηση σε ορισμένα σημεία αλλά κυρίως την αποτυχία των μεταρρυθμίσεων σε ζωτικά ζητήματα και των τριών βαθμίδων της εκπαίδευσης. Επισημαίνεται επίσης η έλλειψη πολιτικής βούλησης, σωστού σχεδιασμού και η ελλιπής εφαρμογή στοχευμένων μέτρων.

Ειδικότερα θέματα τα οποία αναδεικνύει η έκθεση, αφορούν την αναστολή των διαδικασιών αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και των σχολικών μονάδων, την ανάγκη διοικητικού και οικονομικού εξορθολογισμού και την αποδοτικότητα και αυτονομία των μονάδων όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης. Ειδικότερη μνεία γίνεται για τον αντίκτυπο που είχε στη λειτουργία του θεσμού των διευθυντών των σχολικών μονάδων, η αλλαγή στη διαδικασία επιλογής τους μετά τον σχετικό νόμο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ τον Μάιο του 2015, διαδικασία η οποία κρίνεται ως προς την ορθότητά της και από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Επισημαίνεται και το ζήτημα της υποχρηματοδότησης και της στελέχωσης των σχολικών μονάδων με βάση τα ηλικιακά χαρακτηριστικά των υπηρετούντων εκπαιδευτικών, όπως και οι χαμηλές αποδοχές του προσωπικού.

Τονίζονται ιδιαίτερα οι απογοητευτικές επιδόσεις των μαθητών στην ανάγνωση, και ακόμη περισσότερο στα μαθηματικά και εν γένει στις θετικές επιστήμες όπου η απόκλιση από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) φθάνει τις 13,6 και 9,9 ποσοστιαίες μονάδες αντίστοιχα. Ειδική αναφορά γίνεται στο υψηλό ποσοστό της Ελλάδας (40%) σε νέους ηλικίας 15-29 ετών οι οποίοι είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, και οι οποίοι βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης και κατάρτισης. Τα αντίστοιχα ποσοστά απασχόλησης διαφόρων κατηγοριών είναι επίσης χαμηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ, και πιο συγκεκριμένα των πρόσφατα αποφοιτησάντων από την τριτοβάθμια εκπαίδευση, σε μια εποχή που η καταγεγραμμένη και πολύ περισσότερο η πραγματική ανεργία μαστίζει την Ελλάδα με το γνωστό φαινόμενο της διαρροής εγκεφάλων να συνεχίζεται.

Για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιβεβαιώνει την οπισθοδρόμηση η οποία επήλθε μετά τις γνωστές σε όλους επιλογές και νομοθετικές παρεμβάσεις της κυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, κατά τη διάρκεια των 2 αυτών ετών. Αναδεικνύεται η συνεχής υποβάθμιση του ρόλου των Συμβουλίων των Ιδρυμάτων και ο περιορισμός της αυτονομίας των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων εξαιτίας της αλλαγής του τρόπου εκλογής πρυτάνεων και κοσμητόρων. Με κριτικό τρόπο αντιμετωπίζεται και το θέμα των «αιώνιων φοιτητών» όχι τόσο λόγω της ύπαρξης πραγματικού κόστους, αλλά από την άποψη της σχετικής καλλιεργούμενης κουλτούρας και της σημαντικής πιθανότητας αυτό το κλίμα να οδηγήσει σε νέα αύξηση της μέσης διάρκειας σπουδών στη χώρα, η οποία άλλωστε είναι ήδη αρκετά υψηλή.

Τέλος η έκθεση με εύλογο προβληματισμό, αντιμετωπίζει και τον πολυδιαφημισμένο από την Κυβέρνηση, νέο ενιαίο τύπο ολοήμερου δημοτικού σχολείου, ο οποίος παρότι εφαρμόζεται σε μεγαλύτερο αριθμό σχολείων σε σχέση με το καθεστώς των σχολείων με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα, ωστόσο πρόκειται όπως αναφέρεται, για μια πιο υποβαθμισμένη εκδοχή με λιγότερα ποιοτικά χαρακτηριστικά και ουσιαστικό εκπαιδευτικό περιεχόμενο. Κάτι άλλωστε το οποίο έχουν επισημάνει και οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς των μαθητών από την αρχή της τρέχουσας σχολικής χρονιάς.

Με βάση τα παραπάνω ερωτάται ο κ. Υπουργός:

1) Με ποιες από τις διαπιστώσεις της έκθεσης συμφωνείτε και σε ποιες όχι; Σε ποιους τομείς σκοπεύετε να ακολουθήσετε τις κατευθύνσεις της έκθεσης σε πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση;

2) Ποιο θα είναι το πλαίσιο της αξιολόγησης των σχολικών μονάδων και των εκπαιδευτικών το οποίο έχετε σχεδιάσει; Πότε θα γίνει η σχετική διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και πότε θα έρθει προς συζήτηση στη Βουλή;

3) Τι προτίθεστε να πράξετε για το σύστημα επιλογής των διευθυντών των σχολικών μονάδων με βάση την κριτική της έκθεσης και μετά την έκδοση της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας; Προτίθεστε να το αναθεωρήσετε με σχετική νομοθετική πρωτοβουλία;

4) Που οφείλεται η σημαντική υστέρηση των μαθητών και εν συνόλω της χώρας, στα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες; Ποιες δράσεις πιστεύετε ότι μπορούν να γίνουν για να ανατραπεί αυτή η κατάσταση;

5) Τι μέτρα σκοπεύετε να λάβετε προκειμένου να αμβλυνθούν οι διαφορές που παρουσιάζονται στο ποσοστό ολοκλήρωσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ανά περιφέρεια επιπέδου NUTS 2, και κυρίως για τις περιφέρειες που δεν εμφανίζουν βελτίωση στα ποσοστά τους στο διάστημα 2000-2014;

6) Με δεδομένη την κατάταξη της Ελλάδας στην 26η θέση σε σύνολο 28 κρατών μελών της Ε.Ε., στον δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας για το 2016, ποιες πρωτοβουλίες θα αναλάβετε για την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων στους χώρους της εκπαίδευσης και της κατάρτισης;

7) Υπήρξε συμφωνημένο και ενιαίο πόρισμα της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής το οποίο κατέληξε σε κοινές προτάσεις και το οποίο παραδόθηκε στο Υπουργείο Παιδείας; Υπήρξε συγκεκριμένη πρόταση της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής για νέο σύστημα διάρθρωσης «4+2» στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση;

8) Επειδή σε ορισμένα σημεία η έκθεση περιλαμβάνει πληροφορίες οι οποίες δεν είναι ακριβείς, σε ποια εδάφια έχετε εντοπίσει πραγματικές αναντιστοιχίες οι οποίες είναι αντικειμενικές βάσει στοιχείων, και δεν εμπίπτουν στη λογική διαφορετικών πολιτικών θεωρήσεων; Γνωρίζετε εάν υπήρξε και επικοινωνία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με φορείς του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων προς αποστολή ή/και επαλήθευση των στοιχείων;

Ο ερωτών βουλευτής

Γιώργος Μαυρωτάς – Αττικής