Μεταβατική τάξη η Α’ Λυκείου
Συντάκτης: Αννα Ανδριτσάκη
Το δύσκολο στοίχημα της αλλαγής ταυτότητας του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος έχει αναλάβει το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) έχοντας ήδη ξεκινήσει την επεξεργασία σχεδίων για τη ριζική αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης,
ενώ την ερχόμενη Τρίτη καταθέτει στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής την πρότασή του για το σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση επί της οποίας θα πραγματοποιηθεί ο σχετικός κρίσιμος και οριστικός διάλογος. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.», μελετώνται τομές όπως:

● η θέσπιση της δίωρης διδασκαλίας όλων των μαθημάτων σε όλη την υποχρεωτική εκπαίδευση,

● η ενοποίηση διδακτικών αντικειμένων όπως Αρχαίων και Νέων Ελληνικών (!) για τη σωστότερη εκμάθηση της γλώσσας,

● αλλαγή του διδακτικού μοντέλου για τα Μαθηματικά και την Ιστορία από το Δημοτικό μέχρι την Α΄ Λυκείου,

● ένταξη της Α΄ Λυκείου στην υποχρεωτική εκπαίδευση, που «θα ολοκληρώνει το Γυμνάσιο» αλλά θα αποτελεί και αφετηρία της προετοιμασίας για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια,

● αναδιαμόρφωση των δύο τελευταίων τάξεων του Λυκείου με δραστικό περιορισμό των βασικών μαθημάτων (Γ΄ τάξη) αλλά δυνατότητα μαθημάτων επιλογής προς βαθμολογική ενίσχυση των υποψηφίων εν όψει των διαγωνιστικών διαδικασιών για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια (Εθνικό Απολυτήριο, εξετάσεις σε τέσσερα μαθήματα).

Αναλυτικά τα σχέδια και οι προτάσεις που επεξεργάζεται ή δρομολογεί αυτό τον καιρό το ΙΕΠ περιλαμβάνουν τις εξής αλλαγές:

■ Λύκειο

Α’ Λυκείου

● Διάκριση της Α΄ Λυκείου από τις υπόλοιπες δύο τάξεις όχι μόνο μέσω των προγραμμάτων σπουδών, αλλά και με την ένταξή της στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Χωρίς να αποτελεί τάξη Γυμνασίου «θα ολοκληρώνει το Γυμνάσιο» λένε χαρακτηριστικά στελέχη του ΙΕΠ.

● Διατήρηση του κορμού των μαθημάτων Γυμνασίου με ενίσχυση των τεχνών και δυνατότητα επιλογής πρόσθετων μαθημάτων ανάλογα με την κλίση, τα ενδιαφέροντα και τις επικείμενες επιλογές στο πλαίσιο της διαδικασίας πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση. Τα μαθήματα αυτά θα μπορούσε να είναι: β’ Ξένη γλώσσα, Εφαρμογές στις νέες τεχνολογίες, Βιολογία κ.ά.

Οι δύο τελευταίες τάξεις

Με τη λογική ότι η Β΄ τάξη θα είναι η μετάβαση στην κρίσιμη Γ΄ Λυκείου, ο σχεδιασμός ξεκινάει από την τελευταία. Σύμφωνα με πληροφορίες, μελετάται:

● περιορισμός των βασικών μαθημάτων,

● δυνατότητα επιλογής πρόσθετων μαθημάτων ώστε να ενισχυθεί το προφίλ των υποψηφίων εν όψει της διαδικασίας εισαγωγής στην ανώτατη εκπαίδευση, αφού πρόκειται για δυνατότητα βαθμολογικής ενίσχυσης. Τα μαθήματα αυτά μπορεί να είναι Αρχαία ή Μαθηματικά.

● Επιπλέον θα οριστικοποιηθεί το σύστημα εισαγωγής που, εκτός από την (εξαγγελθείσα) εφαρμογή του Εθνικού Απολυτηρίου, θα περιλαμβάνει εξετάσεις σε τέσσερα μαθήματα τα οποία, όπως έχει αποκαλύψει η «Εφ.Συν.», πρόθεση είναι να αντικαταστήσουν τα μέχρι τώρα βασικά μαθήματα. Ο ίδιος ο υπουργός προτείνει Νέα, Ιστορία, Μαθηματικά, Ξένη γλώσσα-Αγγλικά.

■ Γυμνάσιο

Αλλαγές σε όλα τα προγράμματα σπουδών με σκοπό αυτά να είναι έτοιμα μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς, ώστε να εφαρμοστούν κατά το σχολικό έτος 2017-2018.

Τα νέα βιβλία ωστόσο, λόγω του τεράστιου όγκου, δεν θα είναι όλα έτοιμα τον Σεπτέμβριο. Αυτά πάντως που σίγουρα θα προηγηθούν θα είναι των Θρησκευτικών και των ξένων γλωσσών καθώς η επεξεργασία έχει ήδη ξεκινήσει βάσει παλαιότερων αποφάσεων.

● Ριζική αναθεώρηση στρατηγικών μάθησης με ενοποίηση γνωστικών αντικειμένων. Παράδειγμα, η ενοποίηση Αρχαίων και Νέων στο μάθημα της Γλώσσας.

Σύμφωνα με πληροφορίες, χωρίς καταργήσεις αρχαίων κειμένων ή μεταφρασμένων, αντιθέτως με τη βοήθεια αυτών, μελετάται η αναμόρφωση της διδασκαλίας της γλώσσας, η αντιμετώπιση των αποδεδειγμένων γλωσσικών προβλημάτων (έκφραση, επιχειρηματολογία κ.ά.).

Βασικές διδακτικές μέθοδοι:

α) η συνέργεια και ο συντονισμός των μαθημάτων,

β) η δυναμική συνεργασία των γνωστικών αντικειμένων.

● Ιδιο διδακτικό μοντέλο θα ακολουθηθεί σε όλες τις θεματικές ενότητες, όπως Φυσικές Επιστήμες, Κοινωνικές Επιστήμες κ.ά.

● Γενική θέσπιση της δίωρης διδασκαλίας σε όλα τα μαθήματα λόγω και της ενοποίησης διδακτικών αντικειμένων.

Ηδη ομάδα στελεχών του ΙΕΠ μελετά τον τρόπο που θα τεθεί σε συζήτηση το θέμα, έχοντας ήδη προβεί σε επαφές με πανεπιστημιακούς για τη διοργάνωση ημερίδων αλλά και τη δρομολόγηση του εγχειρήματος.

■ Δημοτικό

Αλλαγές στο πρόγραμμα σπουδών με έμφαση στα Μαθηματικά και την Ιστορία.

▶ Μαθηματικά

Βασικά σημεία του πλαισίου αναθεώρησης:

α) Ολιστική προσέγγιση στη διδασκαλία των Μαθηματικών από την Α΄ Δημοτικού έως και την Α΄ Λυκείου. Βασική προτεραιότητα, να αλλάξουν τα απογοητευτικά βιβλία της Β’ και Ε’ τάξης Δημοτικού.

Εχει γίνει η προκήρυξη, δεν έχει γίνει ακόμα η ανάθεση. Ωστόσο ήδη ομάδα τεσσάρων νέων μαθηματικών επεξεργάζεται τις αλλαγές.

β) Εκσυγχρονισμός της στρατηγικής μάθησης με κατάργηση παλαιών διδακτικών μοντέλων όπως της επανάληψης (κατά τη διαδοχή των τάξεων) θεματικών ενοτήτων. Θα γίνεται η απαραίτητη επαναφορά, αλλά όχι με επαναλήψεις.

γ) Εφαρμογή μεθόδων που αποτρέπουν την απομνημόνευση και συμβάλλουν στην κατάκτηση ικανοτήτων και γνώσεων

▶ Ιστορία

Εκ βάθρων ανανέωση της διδακτικής προσέγγισης και απαραίτητες συμπληρώσεις στο χρονολογικό φάσμα των περιόδων που διδάσκονται μέχρι τη λήξη της υποχρεωτικής εκπαίδευσης.

«Η γνώση της Ιστορίας δεν πρέπει να εξαντλείται σε συγκεκριμένες περιόδους και στην επανάληψη αυτών. Πρέπει να φτάνει στον 20ό αιώνα» επισημαίνει χαρακτηριστικά στέλεχος του ΙΕΠ.

Αν ληφθεί υπόψη πως η Ιστορία αποτελεί ένα από τα μαθήματα-πυλώνες του συστήματος εισαγωγής στην ανώτατη εκπαίδευση, σύμφωνα τουλάχιστον με το υπό επεξεργασία σχέδιο της νέας ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας, τότε θεωρείται δεδομένη η μεταρρυθμιστική παρέμβαση στη διδασκαλία της. Σύμφωνα με πληροφορίες, «θα αποτελέσει το κέντρο στον κορμό των κοινωνικών επιστημών».

Βασικές παρεμβάσεις θα είναι:

1) εμπλουτισμός της ύλης σε ό,τι αφορά τη νεότερη Ιστορία και κάλυψη των κενών ως προς το διεθνές γίγνεσθαι,

2) περιορισμός των επαναλήψεων σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους,

3) εκσυγχρονισμός της διδακτικής με:

● κριτική προσέγγιση των (πολλαπλών) πηγών στη βάση της αντίληψης ότι η Ιστορία δεν είναι μονοσήμαντη,

● κατανόηση της περιοδολόγησης

● κατανόηση της Ιστορίας και των γεγονότων μέσα από τις απαραίτητες κοινωνικές διαστάσεις.

Βέβαια η διδασκαλία της Ιστορίας, ειδικά στο πλαίσιο της σχολικής εκπαίδευσης, δεν είναι εύκολη και δεν μπορεί να είναι ίδια από χώρα σε χώρα.

Ωστόσο ένα παράδειγμα που ακούσαμε είναι ενδεικτικό των προθέσεων για τον αποπειρώμενο εκσυγχρονισμό της. Στη Γερμανία η Ιστορία αποτελεί ενιαίο διδακτικό αντικείμενο με την Κοινωνική Γεωγραφία.