Ο Ύπνος σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν ο δίδυμος αδελφός του Θανάτου και ήταν γιος της Νύχτας και του Ερέβους.

Κι ενώ πάντοτε υπήρχε ένα μυστήριο γύρω από τον ύπνο και τον ρόλο του στη ζωή μας, στη σύγχρονη εποχή με τους έντονους καθημερινούς ρυθμούς που βιώνουμε, ο ύπνος έχει γίνει είδος πολυτελείας. Εντούτοις, παραμένει απαραίτητος και σημαντικός για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού μας.

O ύπνος είναι απαραίτητος για τη ξεκούραση του νευρικού και μυοσκελετικού συστήματος, για την εμπέδωση της μνήμης και για την αποκατάσταση των εγκεφαλικών λειτουργιών.

Διαχωρίζεται σε δυο βασικά στάδια, τον ύπνο μη-REM που έχει και τη μεγαλύτερη χρονική διάρκεια (80% περίπου του χρόνου ύπνου) και τον ύπνο REM (20% περίπου). Ο ύπνος μη-REM διαιρείται με την σειρά του σε στάδιο 1, στάδιο 2 και στάδιο 3. Ο ύπνος REM χαρακτηρίζεται από γρήγορες κινήσεις των οφθαλμών (Rapid Εye Movements – REM), και είναι σε αυτή τη φάση κυρίως που βλέπουμε όνειρα.

Διαταραχές ύπνου

Όσον αφορά τις διαταραχές ύπνου, οι πλέον γνωστές είναι οι αναπνευστικές διαταραχές, οι οποίες συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου που και περιλαμβάνουν το έντονο ροχαλητό και την υπνική άπνοια. Εξίσου σημαντικές στο ιατρείο διαταραχών ύπνου είναι όμως και οι υπερυπνίες η αλλιώς υπνηλίες, δηλαδή το να νυστάζει δηλαδή και να κοιμάται κάποιος περισσότερο από τον γενικό πληθυσμό) καθώς όπως επίσης και η αϋπνία και οι λοιπές παραϋπνίες, δηλαδή η ανώμαλη συμπεριφορά κατά τον ύπνο, ακούσιες κινήσεις κατά τον ύπνο, τρίξιμο των δοντιών, τινάγματα των άκρων κ.λπ).

Αποφρακτική άπνοια

Το έντονο και χρόνιο ροχαλητό είναι η πρώτη ένδειξη μιας δυνητικά επικίνδυνης για τη ζωή διαταραχής σε ποσοστό περίπου 4% στους ενήλικες, η οποία ονομάζεται αποφρακτική άπνοια στον ύπνο.

Το ροχαλητό δημιουργείται όταν ο αέρας περνάει μέσα από τους στενεμένους αεραγωγούς, προκαλεί δονήσεις στα τοιχώματά τους και δημιουργείται ο γνωστός σε όλους μας ήχος, “το ροχαλητό”. Περίπου 1 στους 3 ενήλικες ροχαλίζει. Ωστόσο, το απλό ροχαλητό δεν προκαλεί σοβαρά προβλήματα στην υγεία.

Οι άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή δεν αναπνέουν ικανοποιητικά κατά τη διάρκεια του ύπνου, με αποτέλεσμα να μην παίρνουν αρκετό οξυγόνο και να έχουν κακό ποιοτικά ύπνο. Μπορεί να εμφανίζουν υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και έχουν αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη αρτηριακής υπέρτασης, καρδιακής ανεπάρκειας, εμφράγματος του μυοκαρδίου, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και σακχαρώδους διαβήτη.

Ευτυχώς σήμερα οι αναπνευστικές αυτές διαταραχές μπορούν να διαγνωστούν από τους ειδικούς σε αρχικά στάδια, και να προληφθούν οι τυχόν επιπλοκές τους.

Στα παιδιά, η άπνοια στον ύπνο μπορεί να ευθύνεται για το σύνδρομο του ξαφνικού θανάτου των νεογνών. Τα μεγαλύτερα παιδιά που έχουν άπνοιες ενώ κοιμούνται, συχνά φαίνονται καταπονημένα και δεν έχουν καλή επίδοση στο σχολείο. Άπνοιες στον ύπνο εμφανίζουν συνήθως παχύσαρκα παιδιά και παιδιά με μεγάλες αμυγδαλές και κρεατάκια.

Όσον αφορά τις θεραπευτικές επιλογές, για τις αναπνευστικές διαταραχές υπάρχουν ειδικές αναπνευστικές μάσκες για χρήση στο σπίτι κατά τη διάρκεια του ύπνου. Υπάρχουν, επίσης, οδοντοστοματικές συσκευές και χειρουργικές επεμβάσεις. Η αϋπνία αντιμετωπίζεται είτε φαρμακευτικά είτε με γνωσιακή-συμπεριφορική παρέμβαση και ψυχοθεραπεία. Η ανώμαλη κινητικότητα, οι παραϋπνίες, η ναρκοληψία κ.λπ μπορεί να βοηθηθούν από ειδική φαρμακευτική θεραπεία.