Ολοένα και περισσότερες μελέτες αποδεικνύουν τις μωρουδίστικες «υπερ-ικανότητες» που δεν βάζει ο (ενήλικος) νους. Κι αυτό γιατί τα ανθρωπάκια των ολίγων μηνών εργάζονται πυρετωδώς για να κατακτήσουν δεξιότητες, αξίες, γενικώς για να κατανοήσουν τον κόσμο που τα περιβάλλει.

Δίγλωσσα από… κούνια

Είναι δύο γλώσσες πολλές για το μυαλουδάκι ενός μωρού; Οχι, απαντά η επιστήμη, σύμφωνα με «Το Βήμα της Κυριακής».

Μελέτη που διεξήχθη από διεθνή ομάδα ερευνητών και δημοσιεύθηκε τον περασμένο Αύγουστο στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences» έδειξε ότι ως τους 20 μήνες ζωής τα παιδιά που μεγαλώνουν ακούγοντας δύο γλώσσες είναι ήδη σε θέση να ξεχωρίζουν διαφορές μεταξύ λέξεων σε αυτές.

«Δεν σκέφτονται απλώς ότι οι λέξεις “dog” και “chien” (σ.σ.: σκύλος στα αγγλικά και στα γαλλικά αντίστοιχα) αποτελούν δύο μόνο εκδοχές του ίδιου πράγματος. Γνωρίζουν ότι αυτές οι δύο λέξεις ανήκουν σε διαφορετικές γλώσσες» εξήγησε η Κέισι Λιου-Γουίλιαμς, επίκουρη καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Princeton Baby Lab, εκ των συγγραφέων της μελέτης.

Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους οι ερευνητές έδειξαν σε 24 βρέφη που μεγάλωναν σε… αγγλογαλλικό περιβάλλον στο Μόντρεαλ καθώς και σε 24 δίγλωσσους ενηλίκους (που χρησιμοποιήθηκαν ως ομάδα ελέγχου) ζεύγη φωτογραφιών κοινών αντικειμένων.

Οι συμμετέχοντες – μικροί και μεγάλοι – άκουγαν ενώ έβλεπαν τις φωτογραφίες απλές προτάσεις είτε σε μια από τις δύο γλώσσες είτε σε ένα μείγμα των δύο γλωσσών μέσα στην ίδια πρόταση. Οι ερευνητές με ειδικές συσκευές… παρακολούθησης των ματιών των εθελοντών κατέγραφαν για πόση ώρα παρέμενε σταθερό το βλέμμα τους σε μια φωτογραφία ενόσω άκουγαν συγχρόνως μια πρόταση, καθώς και τη διαστολή της κόρης των ματιών τους (η διάμετρος της κόρης του ματιού μαρτυρεί πόσο σκληρά «εργάζεται» ο εγκέφαλος και τελικώς πόση «γνωστική προσπάθεια» καταβάλλει το άτομο για να κατανοήσει αυτό που βλέπει και ακούει).

Είδαν λοιπόν ότι τόσο τα βρέφη όσο και οι ενήλικοι εμφάνιζαν διαστολή της κόρης του ματιού όταν άκουγαν προτάσεις στις οποίες εναλλάσσονταν οι λέξεις μεταξύ των δύο γλωσσών καθώς και ότι μικροί-μεγάλοι χρειάζονταν λιγότερο χρόνο γνωστικής επεξεργασίας όταν άκουγαν λέξεις στην «κυρίαρχη» από τις δύο γλώσσες, εκείνη δηλαδή που αποτελούσε την κύρια γλώσσα που άκουγαν μέσα στην ημέρα. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα ευρήματα αυτά δείχνουν ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε «δίγλωσσο περιβάλλον» δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα σύγχυσης των δύο γλωσσών.

Αντιθέτως, ακόμη και από πολύ μικρή ηλικία ενεργοποιούν το λεξιλόγιο της γλώσσας που χρειάζεται να χρησιμοποιήσουν κάθε φορά. Παράλληλα, τα αποτελέσματα ίσως δίνουν και μια εξήγηση για το «γνωστικό πλεονέκτημα» που έχει φανεί από πλήθος μελετών ότι έχουν τα δίγλωσσα άτομα. Και αυτό διότι ήδη από… κούνια τα άτομα αυτά ακολουθούν μια διαδικασία επεξεργασίας δύο γλωσσών με αποτέλεσμα να διαθέτουν πιο εκπαιδευμένο στη σύνθεση και στην επεξεργασία εγκέφαλο.

Μετρ στις πιθανότητες

Ολόκληρη τη ζωή μας χρειάζεται να λαμβάνουμε αποφάσεις ζυγίζοντας τις πιθανότητες διαφορετικών γεγονότων και προσαρμόζοντας έτσι τις επιλογές μας. Από πότε όμως ξεκινούμε να διαθέτουμε αυτή την ικανότητα; Από… έξι μηνών, ανέφεραν πρόσφατα ερευνητές του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για τις Ανθρώπινες Γνωστικές Επιστήμες και τις Επιστήμες του Εγκεφάλου (MPI CBS) στη Λειψία της Γερμανίας και το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα στη Σουηδία.

Το ανακάλυψαν μέσω ενός πειράματος στο οποίο μωρά ηλικίας έξι, 12 και 18 μηνών παρακολούθησαν βιντεάκια στα οποία «πρωταγωνιστούσαν» ένα μηχάνημα που πετούσε μπαλάκια και δύο καλάθια στα οποία έπεφταν τα μπαλάκια – στο ένα καλάθι έπεφταν μπλε μπαλάκια και στο άλλο κίτρινα. Τα περισσότερα από τα μπαλάκια ήταν μπλε και λίγα μόνο κίτρινα – τελικώς ήταν 625 φορές λιγότερο πιθανό να επιλέξει το μηχάνημα κίτρινο μπαλάκι για να πετάξει στο καλάθι σε σύγκριση με μπλε.

Οπως προέκυψε, τα μωρά, ακόμη και από την ηλικία των έξι μηνών, κοιτούσαν για περισσότερη ώρα το καλάθι με τα κίτρινα μπαλάκια, εκείνο δηλαδή της πιο απίθανης επιλογής. Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτό πιθανώς συνέβαινε επειδή καταλάβαιναν ότι το πιο σπάνιο γεγονός ήταν και σημαντικότερο.

Μάλιστα, για να διασφαλίσουν ότι η επιλογή των μωρών δεν αφορούσε το ίδιο το χρώμα – για παράδειγμα, ότι τα παιδιά προτιμούσαν να κοιτούν το έντονο κίτρινο σε σύγκριση με το μπλε – οι επιστήμονες επανέλαβαν το πείραμα και με μπαλάκια άλλων χρωμάτων, όπως πράσινο και κόκκινο. Σε όλες τις περιπτώσεις τα βρέφη επικεντρώνονταν στο… απίθανο.

Παίζουν τις λέξεις στα δάχτυλα (ακόμη και αν δεν τις λένε)

Βγάζουν άναρθρες κραυγούλες (πολλές φορές χωρίς σταματημό) και συχνά έχουν ακατάσχετη λογοδιάρροια… εις τη μωρουδιστική – όσο γλυκό και αν φαίνεται αυτό σε πρώτη ανάγνωση, καμιά φορά η βρεφική λογοδιάρροια μπορεί να τρελάνει τον ήδη τρελαμένο από την αϋπνία γονιό. Αϋπνοι γονείς, διαβάστε για να χαρείτε (και να κάνετε περισσότερη υπομονή): η επιστήμη σάς διαβεβαιώνει τώρα ότι πίσω από την ακατάληπτη αυτή βρεφική «διάλεκτο» κρύβεται μια απρόσμενα καλή κατανόηση λέξεων ήδη από την ηλικία των έξι μηνών! Ερευνητές του Πανεπιστημίου Ντιουκ είχαν ανακαλύψει ήδη από το 2012 ότι μωρά έξι ως εννέα μηνών κατανοούν (έστω και βασικά) λέξεις που αφορούν την τροφή και τα μέρη του σώματος.

Τον περασμένο μήνα η ίδια ομάδα με δημοσίευσή της στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences» ανέφερε ότι ακόμη και σε αυτές τις τόσο μικρές ηλικίες τα μωρά μπορούν επίσης να κατανοήσουν τη συσχέτιση μεταξύ ζευγαριών λέξεων – για παράδειγμα, ότι οι λέξεις στο ζεύγος «αυτοκίνητο» και «καρότσι» συνδέονται μεταξύ τους περισσότερο από τις λέξεις στο ζεύγος «αυτοκίνητο» και «χυμός». Το εντυπωσιακό αυτό συμπέρασμα εξήχθη μέσω της χρήσης ειδικού λογισμικού το οποίο παρακολουθεί το βλέμμα των μωρών και καταγράφει τη διαστολή της κόρης των ματιών τους (η μέθοδος αυτή είναι η συχνότερα χρησιμοποιούμενη – και λογικό – σε αυτές τις ηλικίες στις οποίες δεν είναι δυνατή η λεκτική επικοινωνία).

Σε ένα δεύτερο πείραμα η ερευνητική ομάδα από το Ντιουκ θέλησε να δει κατά πόσον οι επιδόσεις του κάθε μωρού στο εργαστήριο συνδέονταν με το πόσο οι γονείς μιλούσαν στα βρέφη μέσα στο σπίτι. Φάνηκε καθαρά ότι όσο περισσότερο και παραστατικότερα μιλούσαν οι γονείς καθημερινά στα παιδιά τόσο καλύτερη και ταχύτερη κατανόηση διαφορετικών λέξεων αυτά είχαν. Ποιο είναι το μήνυμα; Μιλάτε πολύ ακόμη και στο έξι μηνών μωρό σας διότι έτσι το βοηθάτε να χτίσει από νωρίς την καλύτερη δυνατή (λεκτική) σχέση με το περιβάλλον του, σύμφωνα με το in.gr.