Ετυμολογία αρχαίων ονομάτων που συναντώνται και σήμερα…

Ονόματα ανδρών

Αγαθοκλής (αγαθός+κλέος) ο έχων καλή φήμη.

Αγησίλαος ( άγω+λαός) ο ικανός ηγέτης .

Αθηναγόρας (Αθήναι+αγορά) ο σοφός αγορητής

Αθηνόδωρος (Αθηνά+δώρο) δώρο της Αθηνάς, ο σοφός.

Αλέξανδρος (αλέξω:απομακρύνω+ανήρ) ο απωθών τους άνδρες, ο ανδρείος.

Αλκιβιάδης (αλκή+βία) ο τολμηρότατος.

Ανδροκλής (ανήρ+κλέος) ο ένδοξος.

Αριστογένης (άριστος+γένος) ο ευγενής.

Αριστόβουλος (άριστος+βουλή) ο άριστος σύμβουλος.

Αριστοκλής (άριστος+κλέος) ο έχων άριστη δόξα.

Αριστομένης (άριστος+μένος) ο ανδρειότατος.

Δημοσθένης (δήμος+σθένος) η δύναμη του λαού.

Διογένης (Ζευς+γένος) ο Θεογένητος

Διομήδης (Διός+μέδων:άρχων) ο άρχων με θεία δύναμη.

Επαμεινώνδας (επί+άμεινον) ο προοδευτικός.

Ετεοκλής (ετεός:αληθής+κλέος) ο έχων αληθινή δόξα.

Ευαγόρας (ευ+αγορεύω) ο καλός ομιλητής.

Ευρυβιάδης (ευρύς+βία) ο πολύ αυταρχικός.

Ευρυσθένης (ευρύς+σθένος) ο καρτερικότατος.

Θεμιστοκλής (θέμις+κλέος) ο ένδοξος υπερασπιστής του δικαίου.

Θουκυδίδης (Θεού+κύδος:δόξα) ο δοξάζων τον θεό.

Θρασύβουλος (θρασύς+βουλεύομαι) ο τολμηρά σκεπτόμενος.

Ιάσων (ίασις:θεραπεία) ο θεραπευτής.

Ίων (ίον:άνθος) ο μενεξεδένιος.

Κίμων (χίμων:χειμών) ο θυελλώδης.

Κλέαρχος (κλέος+άρχω) ο ένδοξος άρχων.

Κλεόβουλος (κλέος+βουλή) ο επινοητικότατος.

Κλεομένης (κλέος+μένος) ο ένδοξος για τη γενναιότητά του.

Κρίτων (κρίνω) ο ευφυής.

Λέανδρος (λαός+ανήρ) ο ανδρείος του λαού.

Μενέλαος (μένος+λαός) η ορμή του λαού.

Μιλτιάδης (μίλτος:ερυθρά βαφή) ο αιματώδης, ο ανδρείος.

Νεοκλής (νέος+κλέος) η νέα δόξα.

Ξενοφών : ο ανδρείος ηγέτης των ξένων

Οδυσσεύς (οδύσσομαι:διώκομαι) ο διωκόμενος υπό των θεών.

Ορέστης (όρος+ίσταμαι) ο ορεσίβιος.

Πάτροκλος (πατρίς+κλέος) η δόξα της πατρίδος

Περικλής (περί+κλέος) ο ένδοξος

Πολυδεύκης (πολύ+δεύκος:γλεύκος) ο πολύ γλυκός

Πύρρος (εκ του πυρρός) ο ξανθοκόκκινος

Σόλων (πιθανώς από το ρ. σέλλω:σείω) ο διασείσας το παλαιό, ριζοσπάστης

Σοφοκλής (σοφός+κλέος) ο έχων δόξα σοφού

Σωκράτης (σώζω+κράτος) ο σωτήρ του κράτους

Τηλέμαχος (τηλέ: μακριά+μάχομαι) ο αγωνιζόμενος μακράν της πατρίδος

Τιμολέων (τιμή+λέων) ο ισχυρός ως λέων

Φαίδων (φως) ο λαμπρός καθ όλα

Φίλιππος (φιλώ+ίππος) ο αγαπών τους ίππους

Φοίβος (φάος:φως) ο ακτινοβόλος

Φρίξος (φρίττω) ο τρομακτικός.

Ονόματα γυναικών

Αγαθόκλεια (αγαθή+κλέος) η έχουσα καλή φήμη

Αγαθονίκη (αγαθή+νίκη) η νικήτρια ένδοξης νίκης.

Aλκηστις (αλκή+εστία) η χάρη της οικογενείας

Αλκμήνη (αλκή+μήνη:σελήνη) η ακτινοβολούσα.

Ανδρομάχη (ανήρ+μάχομαι) η πρόμαχος.

Αριάδνη (άρι:πολύ+αγνή) η αγνότατη

Αρσινόη (άρσις θεσμός) η θεά του Δικαίου, η άκρως δίκαιη.

Ιοκάστη (ίον+κάζω:στολίζω) η ωραία ως μενεξές.

Ιππολύτη (ίππος+λύω) η αρματιλάτις.

Ίρις (είρω:αγγέλω) η αγγελιοφόρος των θεών.

Ιφιγένεια (ίφι:ισχυρά+γίγνομαι) η πολύ ισχυρή.

Καλλιόπη (κάλλος+ωψ:οφθαλμός) η έχουσα ωραία μάτια.

Καλλιρρόη ( καλώς+ρέω) η δροσερή ως καθαρό νερό.

Κλειώ (κλέος) Η ένδοξη, Μούσα.

Κλεονίκη (κλέος+νίκη) η ένδοξη νικήτρια.

Κλεοπάτρα (κλέος+πάτρη) η δόξα της πατρίδος.

Λητώ (λανθάνω) η μυστηριώδης.

Μελπομένη (μέλπω) η ευφραίνουσα με το άσμα της.

Μυρτώ (μύρτον) η ευχάριστη ως μυρτιά.

Ναυσικά (ναυς+καίνυμαι:υμνούμαι) η υμνούμενη από τους ναυτικούς.

Νεφέλη (νέφω:χύνω ύδωρ) η προσφέρουσα ζωογόνον ύδωρ.

Ξανθίππη η ξανθή ιππεύτρια.

Πηνελόπη (πήνη:υφάδι+λέπω:εκτυλίσσω) η καλλιτέχνις υφάντρια.

Πολυξένη (πολύ+ξενία) η πολύ φιλόξενη.

Πολύμνια (πολύς+ύμνος) η θεία τραγουδίστρια, Μούσα.

Τερψιχόρη (τέρπω+χορός) η τέρπουσα με το χορό της, Μούσα.

Φαίδρα (φαιδρός
Φερενίκη (φέρω+νίκη) η νικηφόρος

Φιλομήλα (φιλώ+μέλος) η φιλόμουσος, η φίλη της αρμονίας.

Χρυσηϊς (χρυσός) η πολύτιμη, η χρυσαφένεια.

Ονοματοπαίγνια

Βοηθήματα: Λεξικό Νέας Ελληνικής Γλώσσης Γ. Μπαμπινιώτη, Μέγα Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσης Henry G.Liddell- Robert Scott.

Α

Αγαμέμνων: επίμονος

Αγησίλαος: αρχηγός

Αδάμ: άνθρωπος

Αδαμάντιος-ία: διαμαντένιος

Αίγλη: γοητεία

Άλκηστη: ικανή

Αλκιβιάδης: ισχυρός

Αμαλία: ακούραστη

Ανδρομάχη: μάχη ανδρός

Αντιγόνη: απόγονος

Απόστολος-ία: αγγελιοφόρος

Ασπασία: χαρούμενη

Αγνή: σεμνή

Αντώνης-ία: ο καταγόμενος από τον Ηρακλειδη Άντωνα

Αθανάσιος-ία: αθάνατος

Αγαθάγγελος: φέρνει καλές ειδήσεις

Αρσένιος: αρσενικός

Αγαθή: αθώα

Ακύλας: αετός

Αρχέλαος: αρχηγός του λαού

Αγάπιος: ανιδιοτελής

Αλέξιος-ία: προστάτης

Αρτέμων: αναρτητής

Ακάκιος: άκακος

Αναστάσιος: αυτός που σηκώνεται

Αχίλλειος- Αχιλλέας: θλιμμένος

Ακυλίνη: αετίνα

Αφροδίσιος: ο αναφερόμενος στην Αφροδίτη, την ερωτική επιθυμία

Αριστοκλής: δοξασμένος

Αιμιλιανός: αντίζηλος

Αλέξανδρος-α: προστάτης των ανθρώπων

Άνθιμος: άνθος

Αριστείδης: άριστος στη μορφή

Αριάδνη: πάναγνη

Ανδρόνικος-ίκη: αυτός που νικά τους εχθρούς

Αριστόβουλος: ο έχων καλή θέληση

Αργυρώ: ασημένια

Αικατερίνη: καθαρή

Ανδρέας: άφοβος

Αγγελίνα: αγγελάκι

Αμβρόσιος: άφθαρτος

Άννα: η έχουσα εύνοια, χάρη

Απολλώνιος: δυνατός

Αγλαΐα: η έχουσα ευτυχισμένη ζωή και

Αγλαΐα: ωραία

Αναστασία: αναστημένη

Αγαθοκλής: ο έχων φήμη γενναίου ανδρός

Αθηνά: Αθηναία

Αναξαγόρας: άρχοντας του λόγου

Αναξίμανδρος: κύριος της ομώνυμης του θεού Μάνδρου περιοχής της Μ. Ασίας

Αναξιμένης: κύριος του πάθους

Ανάργυρος: ανάργυρος, χωρίς χρήματα

Ανδροκλής: ένδοξος άνδρας

Άρης: καταστροφή, κατάρα

Αρίσταρχος: άριστος άρχοντας

Αριστοτέλης: ο έχων άριστους σκοπούς

Αριστοφάνης: ο έχων άριστη όψη

Αρχίλοχος: πρωτογεννημένος

Αρχιμήδης: κυρίαρχος της σκέψης

Αύγουστος: σεβαστός και

Αύγουστος: οιωνοσκόπος

Β

Βέρα: αληθινή

Βιργινία: παρθένος

Βύρων: στάβλος

Βασίλειος-ική : βασιλιάς-ισσα

Βουκόλος: βοσκός βοδιών

Βλάσης: βλαστάρι

Βαλεντίνος-η: ρωμαλέος

Βενέδικτος: ευλογημένος

Βάϊος: βάγια

Βαρνάβας: υιός παράκλησης

Βερονίκη: αληθινή νίκη

Βίκτωρ-ία: νίκη

Βαρβάρα: βάρβαρη

Βαρθολομαίος: γιος του Τολμάι

Βερέμης: ο ασθενικός, φθίση

Βιόλα: μενεξές

Βιολέτα: υποκορ. του Βιόλα

Γ

Γαλάτεια: ισχυρή

Γρηγόρης: άγρυπνος

Γελάσιος: εξαπατημένος

Γαβριήλ: ο Θεός είναι η ισχύς μου

Γερόντιος: ώριμος

Γεώργιος-ία: γεωργός

Γλυκερία: γλυκός μούστος

Γεράσιμος: τιμημένος

Γεθσημανή και Γεσθημανή: ελαιοτριβείο

Δ

Δαλιδά: ευχαρίστηση

Δανάη: φαιδρή, χαρούμενη

Δημοσθένης: τόλμη του δήμου

Διάνα: Άρτεμις (εγερτήριο σάλπισμα)

Δομνίκη: κυρία, αρχόντισσα

Δομνίνη: αρχοντοπούλα

Δωροθέα: δώρο Θεού

Δαβίδ: αγαπητός

Δαμιανός: μικρός

Διομήδης: σκέψη του Δία

Διονύσης-ία: Διόνυσος

Δημήτριος-α: μητέρα γη

Δαμασκηνός: ο καταγόμενος από τη Δαμασκό

Δανιήλ: καθαρός

Δανιήλ: κριτής μου είναι ο Θεός

Δαίδαλος: περίτεχνα δουλεμένος, κατάστικτος

Δεσπότης- θηλ. Δέσποινα: ο κύριος του σπιτιού

Δημόκριτος: κριτής του δήμου

Δίκαιος: ο συμμορφούμενος προς τους θεσμούς, τις δικανικές αποφάσεις

Διογένης: γεννημένος από τον Δία

Διόδωρος: δώρο του Δία

Δούκας: άγω, οδηγώ

Ε

Έκτωρ: κάτοχος

Ελεονώρα: ξένη

Έλλη: Ελληνίς

Επαμεινώνδας: ο ισχυρότερος

Ερασμία: αξιαγάπητη

Ερρίκος: για πάντα δυνατός

Εύα: η μητέρα των ζωντανών

Ευστράτιος: καλός στρατιώτης

Ευθύμιος: πρόσχαρος

Ευσέβιος: θεοσεβής

Ευστάθιος-ία : ακλόνητος, σταθερός

Ευδοκία: καλή διάθεση

Ευθαλία: ανθισμένη

Ευτρόπιος: προετοιμασμένος

Ευάγγελος-ία: ο φέρων καλές ειδήσεις

Ευβούλη: συνετή

Ευτύχιος-ία: καλότυχος

Ελισάβετ: αφθονία

Ειρήνη: φιλήσυχη

Επιφάνιος: επιφανής

Ελένη: λαμπάδα

Ελισ(σ)αίος: αυτός που ελίσσεται

Ευδόκιμος: επιτυχημένος

Ειρηναίος: ειρηνικός

Ερμιόνη: η καταγόμενη από την ομώνυμη πόλη

Ευανθία: λουλουδιασμένη

Ευφημία: η έχουσα καλή φήμη

Ευφροσύνη: χαρούμενη

Ερωτηίς: ερωτιάρα

Ευλάμπιος-ία: λαμπερός

Επιστήμη: αυτή που γνωρίζει τα πάντα

Ελευθέριος-ία: ελευθερωτής

Ευγένιος-ία: από καλή γενιά

Ειλείθυα: έρχομαι, φέρνω

Ελπίδα: αναμένω, ελπίζω

Ερμής: πιθανόν έρμα= σωρός λίθων

Έρση: έρση, δροσιά

Ευρυδίκη: ευρύς και δίκη

Ευρώπη: πιθανόν ωπός, ανοιχτομάτης

Εμπεδοκλής: ο έχων έμπεδον κλέος, σταθερή δόξα, ο μόνιμα ένδοξος

Ζ

Ζήνων: Ζευς

Ζαχαρίας: αυτός που θυμάται

Ζηνοβία: αυτή που ζει τη ζωή

Η

Ήβη: ισχύς

Ηρώ: Ήρα

Ηρωδίων: ήρωας

Ηρώδης: ήρωας

Ηράκλειος: ο πολύ δυνατός

Ηλίας: είναι ο Θεός μου

Ηλέκτρα: λαμπρή, φωτεινή

Ησαΐας: σωτηρία του Θεού

Ησίοδος: ρίχνω, εκτοξεύω φωνή, ωδή

Ηρόδοτος: Ήρα και δοτός

Ηώ: χάραμα, αυγή

Θ

Θαλής-Θάλεια: ανθηρός

Θεωνάς: κοντά στο Θεό

Θεοδόσιος-α: ο δοσμένος στο Θεό

Θεόδωρος-α: δώρο του Θεού

Θεοφύλακτος: αυτός τον οποίο φυλάει ο Θεός

Θωμάς: δίδυμος

Θεολόγος-ία: αυτός που μιλά για το Θεό

Θεράπων: θεραπευτής

Θεοδότης: ο Θεός δίνει

Θεμιστοκλής: δόξα της δικαιοσύνης

Θεοφάνης: φανέρωση του Θεού

Ι

Ιωάννης-α: ευνοημένος από το Θεό

Ιανουάριος: Ιανός

Ιάσων: θεραπευτής

Ιουνία: Ιούνιος, Ήρα

Ιουστίνος: δίκαιος

Ιλαρίων: χαρωπός

Ιούδας: παινεμένος

Ιεζεκιήλ: ο Θεός δυναμώνει

Ιππόλυτος: αυτός που λύνει τα άλογα

Ιπποκράτης: αυτός που κρατά τα άλογα

Ίρις: λυγαριά

Ιφιγένεια: από ισχυρό γένος

Ιουλία: Πέμπτη

Ιωακείμ: ο Θεός σταθεροποιεί

Ιουλιανός: Ιούλιος

Ιωνάς: περιστέρι

Ισσαάκ: γελαστός

Ιάκωβος: αυτός που υποσκελίζει

Ιωσήφ-ίνα: πολύτεκνος

Ιγνάτιος: φωτιά

Ιερώνυμος: ο φέρων ιερό όνομα

Ιορδάνης: εκροή

Ισμαήλ: ο Θεός ακούει

Κ

Καλλιρρόη: η καλλίρροη, η με άφθονα νερά

Καλυψώ: αυτή που καλύπτεται

Κάρολος: δυνατός άντρας

Κασσάνδρα: αυτή που υπερέχει

Κίμων: ο έχων σκούρο καφέ χρώμα

Κλέαρχος: ένδοξος άρχοντας

Κλειώ: υπόληψη

Κύρος: κύριος

Κύριλλος: κύριος

Κασσιανός-ή: ο φέρων περικεφαλαία

Κωνσταντίνος-ίνα: σταθερός

Καλλιόπη: ομορφομάτα

Καλλίνικος: λαμπρή νίκη

Κοσμάς: κόσμημα

Καλλίστρατος: καλός δρόμος

Κυριάκος-η: ο ανήκων στο Θεό

Κυπριανός: χάλκινος

Κλεοπάτρα: η από ένδοξο πατέρα

Κυβέλη: Κυβήβη, πιθανόν ανατολ. δάνειο

Λ

Λουκάς: ο καταγόμενος από τη Λουκανία

Λέων: λιοντάρι

Λαυρέντιος: δάφνινος

Λυδία: η καταγόμενη από την αρχαία ομώνυμη χώρα

Λύδα: γυναίκα

Λάζαρος: ο Θεός έχει βοηθήσει

Λουκία: λουκάνικο

Λουκιανός: φωτεινός

Λογγίνος: ρήτορας

Λυκούργος: ο ως λύκος συμπεριφερόμενος

Λάμπρος: λαμπρός

Λατίνος: ο καταγόμενος από το Λάτιο

Λευκή: φωτεινή, λαμπρή

Λάουρα: δάφνη, δάφνινο στεφάνι

Μ

Μελπομένη: τραγουδίστρια

Μενέλαος: αυτός που μένει με το λαό

Μαλαχίας: μαλακός

Μάξιμος: μέγιστος

Μάρκος: φιλοπόλεμος

Μεθόδιος: μεθοδικός

Μελέτιος: αυτός που δείχνει ενδιαφέρον

Μαρίνα: θάλασσα

Μαρίνος: ο θαλασσινός Μαγδαληνή: από τα Μάγδαλα-Πύργος

Μάρκελλος-α: υποκ. Άρης

Μαρία: πικρή, ανυπότακτη

Μαρκιανός: ο υιοθετημένος

Μιχάλης: ποιος είναι σαν το Θεό;

Ματθαίος-ίλδη: δώρο Θεού

Μηνάς: αυτός που στέλνει μηνύματα

Μελάνη-Μελανία: μελαχρινή

Μιράντα: θαυμαστή

Μυρσίνη: μυρτιά

Μάγια: όχι πολύς, ανεπαρκής

Μαντώ: μάντις

Μερόπη: θνητός άνθρωπος, βροτός

Μιλτιάδης: κοκκινωπός, στο χρώμα του αίματος

Μορφέας: μορφή

Μωυσής: βγαλμένος απ΄ έξω, σωσμένος(απ΄το νερό) (βιβλ. άποψη)

Ν

Ναϊάς: πηγή, κρήνη

Νικηφόρος: θέλγει τη νίκη

Νήφων: νηφάλιος

Νεφέλη:νέφος, σκότος

Ναταλία: λουλούδι

Νικήτας: νικητής

Νεόφυτος: καινούρια βλάστηση

Νέστορας: αυτός που επιστρέφει ευτυχής

Νεκτάριος: γλυκός χυμός

Νικόλαος: ο χαρίζων στο λαό

Ναθαναήλ: ο Θεός έχει δώσει

Ξ

Ξένη: φιλόξενη

Ξενοφών: ηχεί παράξενα

Ο

Οδυσσέας: αντικείμενο οργής

Ορέστης: ορεινός και

και Ορέστης: ορεινός

Ορέστης: μετριόφρων

Ονούφριος: σκεπτικός

Όλγα: ευτυχισμένη

Ολυμπιάς: βουνό, Όλυμπος

Όθων: πλούτη, περιουσία

Π

Πρισκίλλη: παλιά

Πάμφιλος: φίλος όλων

Πολύκαρπος: γόνιμος

Πηγή: πάγος

Πατρίκιος: πατέρας

Παύλος: μικρός

Πέτρος: λιθάρι

Προκόπης: προκομμένος

Παγκράτιος: πανίσχυρος

Παρασκευάς,ή: προετοιμασία

Παντελεήμων: τους πάντες ελεεί

Πρόδρομος: αυτός που προηγείται

Πελαγία: η πελαγινή, η πελαγίσια

Πλάτων: ο ευρύστερνος

Πανδώρα: η έχουσα όλα τα δώρα

Πάτροκλος: αυτός που έχει ένδοξο πατέρα

Περικλής: φημισμένος

Πηνελόπη: είδος πουλιού

Περσεφόνη: αυτή που προσφέρει αφθονία

Παυσανίας: αυτός που ανακουφίζει από τη θλίψη

Περσεύς: καταστροφέας

Πολυχρόνης: αυτός που ζει πολλά χρόνια

Πιλάτος: δόρυ, ακόντιο

Ρ

Ρεβέκκα: παχουλή

Ρεγγίνα: βασίλισσα

Ραφαήλ: ο Θεός έχει θεραπεύσει

Ρωμανός: σφριγηλός

Ραχήλ: προβατίνα

Ρήγας: βασιλιάς

Σ

Σίλβεστρος: ασημένιος

Συμεών: αυτός που έχει ακούσει το Θεό

Σαββίνος-α: αναπαυόμενος

Σεραφείμ: φλεγόμενος άγγελος

Σίμων-ώνη: αυτός τον οποίο άκουσε ο Θεός

Σαμψών: ήλιος

Σίλας: πράος

Σωτήρης-ία: λυτρωτής

Σαμουήλ: όνομα του Θεού

Σαλώμη: ειρήνη

Σοφοκλής: δοξασμένος, σοφός

Σταύρος: στύλος

Σαββάτιος: αναπαυμένος

Σέργιος: αυτός που του αρέσει ο περίπατος, το σεργιάνι

Σωκράτης: δυνατός

Σεβαστιανός-ή: αποσυρόμενος

Στυλιανός-ή: αστέρι και

Στυλιανός: στύλος

Σύλβια: δάσος

Σάββας: Σάββατο

Σπυρίδων-ούλα: ο εύπορος, που έχει πολύ σιτάρι

Στέφανος-ία: στεφανωμένος

Σίσυφος: πανούργος

Τ

Τατιανή: αυτή που τακτοποιεί

Τιμόθεος: τίμα το Θεό

Τρύφων: φιλήδονος

Ταράσιος: ταραχοποιός

Τίμων: τιμημένος

Τριαντάφυλλος-ιά: ρόδινος

Τίτος: ο χαίρων σεβασμού

Τερέζα: από το ελλην. θερίζω δηλώνοντας γονιμότητα και κατ΄ άλλους από το τοπωνύμιο Θήρα

Υ

Φ

Φαίδων: χαρούμενος, γελαστός

Φωκίων: φώκια

Φώτης-εινή: φανέρωση του Θεού

Φλαβιανός: ξανθός

Φιλοθέη: αγαπά το Θεό

Φιλήμων: φιλικός

Φεβρωνία: εξαγνισμένη

Φλώρα: λουλούδι

Φανούριος-ία: αυτός που φωτίζει, που φανερώνει

Φίλιππος: φίλος των αλόγων

Φαίδρα: λαμπερή

Φιλάρετος-η: φίλος της αρετής

Χ

Χαράλαμπος-ία: αυτός που λάμπει από χαρά

Χρύσανθος-άνθη: χρυσό λουλούδι

Χριστόφορος: ο φέρων το Χριστό

Χριστίνα: χρισμένη

Χαριτίνη: χαριτωμένη

Χρυσή: μαλαματένια

Χρήστος-ίνα: ο χρηστός, ο ηθικός

Χαρίλεια: χάρις-δόξα

Χαρίλαος: χάρις του λαού

Ψ

Ω

Ωρίων: ώρα, φροντίδα